Łubin trwały (Lupinus polyphyllus)

Łubin trwały (Lupinus polyphyllus) to wysoka bylina z rodziny bobowatych (Fabaceae). Roślina pochodzi z Ameryki Północnej, ale obecnie można spotkać ją też na stanowiskach naturalnych w wielu innych krajach świata, w tym także w Polsce, gdzie bywa nawet gatunkiem inwazyjnym, zagrażającym rodzimej roślinności.

Łubin trwały może dorastać do 150 cm wys., ale zwykle jest niższy (ok. 60-80 cm). Roślina tworzy długi, palowy system korzeniowy, z którego w sezonie wegetacyjnym wyrastają duże, parasolowate, okrągłe w zarysie, dłoniasto złożone z 9-17 miękko owłosionych od spodu i gładkich z wierzchu listków, osadzonych na długich, sztywnych, wzniesionych ogonkach. Liście tworzą ponad ziemią duże, gęste kepy.

Łubin trwały kwitnie od czerwca (czasem maja) do sierpnia. Wytwarza nagą, nierozgałęzioną, wyprostowaną, sztywną, grubą, owalną, pustą w środku łodygę. Na jej szczycie zawiązuje się duży, długi, gęsty, kłosowy kwiatostan, złożonym z barwnych kwiatów motylkowych. U gatunku kwiaty są fioletowo-niebieskie, u odmian także białe, żółte, różowe, łososiowe, czerwone, bordowe, fioletowe lub dwukolorowe. Rośliny zakwitają zwykle w drugim roku uprawy. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w strąkowe, owłosione owocostany zawierające owalne, lśniące, plamiaste nasiona.

Roślina lekko trująca ze względu na obecność w tkankach alkaloidów (są też odmiany nietoksyczne).

Wymagania i uprawa

Łubin trwały w uprawie oczekuje słonecznego stanowiska i przeciętnej, lekkiej, przepuszczalnej, umiarkowanie wilgotnej, a nawet suchej gleby, najlepiej o lekko kwaśnym odczynie pH (nie lubi gleb wapiennych). Gleba nie musi być szczególnie żyzna, gdyż łubin jako roślina bobowata ma zdolność wiązania azotu z powietrza (dzięki bakteriom brodawkowym). Po kwitnieniu kwiatostany warto przyciąć, dzięki czemu roślina powtórzy kwitnienie jesienią. Łubin trwały jest dostatecznie mrozoodporny, więc nie wymaga zimowego okrycia.

Łubin rozmnażany jest głównie z nasion, wysiewanych wprost do gruntu wiosną (V-VI), w rozstawie 30x50 cm, na starannie wybranym stanowisku, gdyż ze względu na palowy system korzeniowy, roślina nie lubi przesadzania.

Zastosowanie

Łubin trwały w ogrodzie pięknie prezentuje się w dużych grupach na trawniku lub w kompozycjach z innymi bylinami jak np. floksami wiechowatymi, bodziszkami, irysami, czosnkami ozdobnymi, krwawnikami, kocimiętką czy rudbekiami. Doskonale sprawdza się w ogrodach wiejskich i rustykalnych, ale też nowoczesnych. Może być również elementem bylinowej łąki kwietnej. Jego strzeliste, gęste kwiatostany nadają się także na kwiat cięty.

Gatunek bywa wykorzystywany do rekultywacji gleb słabych i zdegradowanych.

Wybrane odmiany

• 'Noble Maiden' – kwiaty białe
• 'Manhattan Lights' – kwiaty kremowo-różowe
• 'Kastellan' – kwiaty fioletowo-białe
• 'Schlossfrau' – kwiaty różowo-białe
• 'Russel Chandelier' – kwiaty żółte
• 'Masterpiece' – kwiaty bordowo-czerwone
• 'Gladiator' – kwiaty pomarańczowo-żółte
• 'Salmon Star' – kwiaty łososiowe

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Vincent60030/CC BY-SA 4.0/Link, Joe Mabel/CC BY-SA 3.0/Link, "Lupinus polyphyllus"/talaakso/CC BY-SA 2.0