Morela zwyczajna (Prunus armeniaca)

Morela zwyczajna (Prunus armeniaca) to gatunek drzewa lub okazałego krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Pochodzi z Azji Centralnej i Wschodniej.

Morela dorasta w naturze do ok. 5-8 m. wysokości, ale w uprawie zwykle nie osiąga tak dużych rozmiarów. Roślina tworzy pień pokryty podłużnie spękaną korą i liczne gałęzie pokryte dużymi, jajowatymi, podwójnie piłkowanymi na brzegach liśćmi.

Roślina zakwita bardzo wcześnie, zwykle przed rozwojem liści (1/5 IV), wydając liczne, białe, czasem lekko różowe, pięciopłatkowe kwiaty. Po przekwitnieniu z kwiatów powstają duże, kuliste, mięsiste owoce (pestkowce) nazywane po prostu morelami. Są pokryte delikatną, gładką, żółtopomarańczową skórką z czerwonym rumieńcem. W zależności od odmiany, owoce mogą mieć różną wielkość i mogą dojrzewać w różnym czasie.

Posiada głęboki system korzeniowy.

Wymagania i uprawa

Morela jest drzewem nieco mniej wrażliwym niż brzoskwinia, mimo to jej wymagania także są dość wysokie.

Roślina jest ciepłolubna i światłożądna, dlatego oczekuje ciepłego, słonecznego, osłoniętego stanowiska. Preferuje też żyzne, głęboko uprawione, ciepłe, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne podłoża, najlepiej o obojętnym odczynie pH.

Nie lubi gleb ciężkich, zimnych i mokrych, na których często choruje, a nawet zamiera. Lepiej znosi przejściowe susze niż ulewne deszcze.

Chociaż morela jest bardziej wytrzymała na niskie temperatury niż brzoskwinia (wytrzymują temp. do -30°C), źle znosi wiosenne przymrozki, które często niszczą jej wcześnie rozwijające się pąki kwiatowe.

Morela powinna być uprawiana w najcieplejszych rejonach kraju, na osłoniętych, ciepłych stanowiskach (np. przy południowej ścianie domu). Należy też bezwzględnie unikać sadzenia jej w zastoiskach mrozowych.

Do obfitego owocowania, drzewo oczekuje także systematycznego cięcia, gdyż owocuje zarówno na krótkopędach jak i długopędach. Niektóre z odmian wymagają też zapylaczy, inaczej ich plon staje się słaby, a owoce drobnieją.

Morele uprawiane w ogrodach zwykle rozmnaża się za pomocą szczepienia.

Zastosowanie

Cenne, choć nadające się do uprawy głównie w cieplejszych rejonach kraju drzewo owocowe, wydające smaczne owoce deserowe, nadające się zarówno do spożycia na surowo jak i na przetwory oraz susze.

Wybrane odmiany

• 'Early Orange' – odm. odporna na mróz, samopylna, owoce bardzo smaczne (dojrz. ½ VII)
• 'Somo' – odm. polska, samopylna, odporna na mróz (dojrz. k. VIII)
• 'Harcot' – od. obcopylna, odporna na mróz (dojrz. VII/VIII)
• 'Wczesna z Morden' – odm. samopylna, odporna na mróz, wczesna (dojrz. 1/2 VII)

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: 1010888, PIRO4D/Pixabay