Zrób samodzielnie kompost! Co, jak i gdzie kompostować w ogrodzie?

Dlaczego warto zrobić kompost?

Kompost jest dobrym i naturalnym nawozem oraz doskonałym sposobem na wykorzystanie odpadów roślinnych. Jest także tanią i łatwą do uzyskania alternatywą dla obornika. Naprawdę warto w swoim ogrodzie zbudować najprostszy kompostownik i wykorzystywać uzyskiwany w nim nawóz kompostowy do uprawy roślin.

W przyrodzie składniki pokarmowe zawarte w glebie pochodzą ze szczątków roślinnych i zwierzęcych. W wyniku długotrwałego i dokładnego rozkładu przy udziale mikroorganizmów przeistaczają się w substancje przyswajalne dla roślin. W ogrodzie ten proces jest niestety zachwiany i czasem w ogóle nie zachodzi, gdyż zbieramy opadnięte owoce, grabimy liście, kosimy trawę, nie pozwalając materii organicznej wrócić do gleby.

Do czego wykorzystać kompost?

Kompost to szczyt recyklingu! Posiada w sobie niezrównane jakością składniki odżywcze oraz zawiera mikroorganizmy glebowe, które poprawiają zdrowie i witalność roślin. Zwłaszcza w przypadku warzyw to właśnie kompost może zadecydować o tym, czy zbiory będą przeciętne, czy znakomite.

Kompost można wykorzystać w uprawie praktycznie wszystkich roślin w ogrodzie. W uprawie warzyw stosowany jest jako nawóz przedsiewny (jesienią lub wczesną wiosną), kiedy przekopuje się go z ziemią na głębokość minimum 20-30 cm, a także pogłówny (w czasie wegetacji roślin), wtedy mieszamy go tylko z górną warstwą gleby. Można go również używać w formie ściółki, jako składnik podłoża do wysiewu nasion, do wypełniania dołków przy sadzeniu roślin oraz wielu innych pracach ziemnych w ogrodzie.

Składniki kompostu nie rozpuszczają się w wodzie, więc można go rozprowadzić o dowolnej porze roku i przez cały sezon będzie źródłem pożywienia dla roślin.

Dobry kompost, czyli jaki? Z czego zrobić kompost?

Żyzny kompost można uzyskać nawet bez „idealnego” materiału, co jest o tyle ważne, że przeważnie do kompostowania i tak trafiają odpady, które akurat mamy pod ręką.

Do kompostowania mogą być wykorzystane wszelkie odpady roślinne, resztki jedzenia, popiół drzewny, odpadki wełny, włosy i pióra, odchody zwierząt gospodarskich i domowych, wszelkie opakowania tekturowe, gazety niekolorowe.

Resztki roślinne oraz inne materiały nadające się do kompostowania pojawiają się w domu i w ogrodzie przez cały rok. Nie marnujmy tak różnorodnej materii organicznej powstającej na naszych działkach.

Wymienione materiały wyjściowe z dodatkiem ziemi bez obawy można mieszać ze sobą i razem składować. Im bardziej różnorodny jest materiał wyjściowy tym lepiej do regulacji właściwych proporcji węgla do azotu jak również pod względem jakości otrzymanego kompostu.

Co nadaje się na kompost?

• ścięta trawa
• liście z drzew i krzewów
• resztki roślin ozdobnych i warzyw (bez objawów chorób)
• chwasty (które nie zawiązały jeszcze nasion)
• owoce – uszkodzone i obite
• drobne gałęzie i duże gałęzie rozdrobnione na trociny
• odpady roślinne z gospodarstwa domowego - obierki z warzyw i owoców, resztki potraw
• zużyte torebki herbaciane
• popiół drzewny (np. z kominka)
• szary papier (czysty i niezadrukowany)
  
  

Fot. Colin Brough/Freeimages

Co nie nadaje się na kompost?

• owoce i warzywa z wyraźnymi objawami chorób
• skórki owoców cytrusowych (obniżają aktywność mikroorganizmów w glebie)
• chwasty (które zawiązały już nasiona)
• duże, nierozdrobnione gałęzie
• mięso i kości
• zadrukowany i bielony papier
• popiół z innych materiałów niż drewno
  
  

Wbrew powszechnym opiniom dodawanie związków wapnia do kompostu jest niewskazane! Przyspiesza to wprawdzie rozkład substancji organicznych lecz jednocześnie usuwa azot i blokuje rozpuszczalne w wodzie fosforany.

Gdzie zrobić kompost?

Proces kompostowania może przebiegać na pryzmach, w kompostownikach lub termokompostownikach. Kompostpowinien być umieszczony na uboczu ogrodu, w lekko zacienionym miejscu, w miejscu osłoniętym od wiatru. Stanowisko w półcieniu zapewni mniejszą utratę wilgoci (na słońcu woda zbyt szybko by odparowała).

Warto wiedzieć, że stanowisko w pełnym cieniu nie jest polecane, gdyż może ono utrudniać odpowiednie nagrzewanie się materii organicznej co może znacznie spowolnić proces kompostowania lub doprowadzić do gnicia.

Należy zapewnić sobie łatwy dostęp do kompostownika w celu przerzucania i napowietrzania materii organicznej, a także polewania pryzmy wodą w czasie suszy i upału.

Jak układać warstwy materii organicznej na kompostowniku?

• Kompostownik nie powinien mieć dna (aby do materii mogły dostać się mikroorganizmy i aby nadmiar wody mógł swobodnie odpływać).
• Materię organiczną najlepiej składować w miejscu gdzie ziemia jest lekka i przepuszczalna.
• Materiały suche powinno się wymieszać z wilgotnymi, a zielone ze zdrewniałymi.
• Warstwy powinny mieć grubość nie większą niż 20 cm.
• Układanie ściętej trawy, liści i resztek roślin w zbyt grubych warstwach szybko doprowadzi do gnicia, gdyż utrudniony jest dostęp powietrza.
  
  

Każdą warstwę materii na kompost przesypuje się warstwą ziemi ogrodowej lub dojrzałym kompostem z poprzedniego kompostowania.

Odpadki do kompostowania różnią się znacznie od siebie wyglądem, stopniem zdrewnienia, wilgotnością, a przede wszystkim zawartością azotu i węgla. Materiały ubogie w azot (np. kora, trociny, liście lub słoma) trudniej się rozkładają, dlatego przed ułożeniem na kompostowniku należy je dobrze rozdrobnić i wymieszać z nawozami z zawierającymi dużo azotu – saletra amonowa, obornik krowi lub ptasi lub resztkami roślin motylkowatych.

Pryzma kompostowa: cykl dwuletni

Założenie pryzmy kompostowej jest najprostszym i najtańszym sposobem kompostowania materii organicznej w ogrodzie. Materię organiczną po prostu gromadzimy w wydzielonym miejscu, gdzieś na skraju ogrodu.

Zakładamy dwie pryzmy – dojrzewającą, gdzie znajdować się będzie kompost w stanie zaawansowanego rozkładu oraz świeżą – na którą będziemy wyrzucać odpadki. Pryzmy należy stale, co kilka tygodni nakłuwać widłami, przekładać warstwy i jeśli to konieczne podlewać, aby dobrze wymieszać materię organiczną i doprowadzić powietrze i wilgoć do całej pryzmy.

Pryzmę kompostową likwiduje się raz w roku, wywożąc ją na rabaty i zagony, a na jej miejsce zakłada się nową, która będzie gotowa do użycia za dwa lata.

Otwarty kompostownik może być wykonany z drewna lub z plastiku. Drewniany kompostownik jest łatwy w budowie. Jest to "skrzynia bez dna".	Termokompostownik najczęściej wykonany jest z tworzywa sztucznego. Kompostowanie może przebiegać do 70% szybciej w niż na pryzmie.

Zobacz, jakie jeszcze kompostowniki i produkty do kompostowania możesz kupić w naszym sklepie online!

Czy warto zbudować drewniany kompostownik?

Kompostownik drewniany jest pojemnikiem bez dna, o drewnianych bocznych ściankach i bez przykrycia. Taki kompostownik powinien być czyszczony raz w roku (nierozłożony materiał z wierzchu trzeba wybrać, a po wykorzystaniu gotowego kompostu z dołu wrzucić z powrotem do kompostownika). W centrach ogrodniczych dostępne są gotowe drewniane kompostowniki. Ich konstrukcja nie jest skomplikowana dlatego można je wykonać własnoręczne.

Termokompostownik 350 litrów

Eko kompostownik Termo o pojemności 350 litrów daje możliwość wykonania szybkiego i pełnowartościowego kompostu, do nawożenia wszystkich upraw ogrodowych. Izolowane ściany sprawiają, że kompost dojrzewa szybciej i jest bardziej "czysty". Dzięki wyższej temperaturze wewnątrz kompostownika zostaje wyeliminowanych więcej patogenów chorobotwórczych niż w tradycyjnych pryzmach. Kompost z eko kompostownika Termo jest bezpieczny, a stożkowa pozwala na łatwiejsze użytkowanie

Kup w naszym sklepie!

Termokompostownik 720 litrów

Eko kompostownik Termo o pojemności 720 litrów daje możliwość wykonania szybkiego i pełnowartościowego kompostu, do nawożenia wszystkich upraw ogrodowych. Izolowane ściany sprawiają, że kompost dojrzewa szybciej i jest bardziej "czysty". Dzięki wyższej temperaturze wewnątrz kompostownika zostaje wyeliminowanych więcej patogenów chorobotwórczych niż w tradycyjnych pryzmach. Kompost z eko kompostownika Termo jest bezpieczny, a stożkowa pozwala na łatwiejsze użytkowanie.

Kup w naszym sklepie!

EKOkompostownik 1050 litrów

Wykonany z trwałego plastiku odpornego na mróz. Nie posiada dnia, co ułatwia przedostawanie się mikroorganizmów i dżdżownic do kompostownika. Otwarta forma ułatwia dokładanie materiału. Ażurowa konstrukcja dla lepszego napowietrzenie kompostu. Produkt wykonany z materiałów proekologicznych nadających się do recyklingu. Kompostownik jest prosty i szybki w montażu. Dołączona zostaje instrukcja.

Kup w naszym sklepie!

Termokompostownik: kompost w kilka tygodni

Ostatnio popularne w sprzedaży są gotowe termokompostowniki plastikowe. Można je kupić w centrach ogrodniczych, marketach budowlanych lub zamówić przez internet. Dzięki zamkniętej formie zapewnia on stabilną wilgotność. Powietrze dochodzi do materii organicznej poprzez otwory w ściankach kompostownika. Plastikowe ścianki podczas słonecznej pogody nagrzewają się przyspieszając proces kompostowania. W czasie ciepłej pogody trwa ono zaledwie kilka tygodni.
► Dowiedz się więcej o budowie i kompostowaniu w termokompostowniku

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: melGreenFR/Pixabay ed., Panphage/CC BY 2.5/Wikimedia Commons

A ty? Jakie masz doświadczenia z kompostowaniem w ogrodzie? Daj znać w komentarzu!