Winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia)

Winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) nazywany także winobluszczem pięcioklapowym (błędnie) lub dzikim winem, to pnącze należące do rodziny winoroślowatych (Vitaceae). W naturze występuje w Ameryce Środkowej, wschodnich rejonów Ameryki Północnej i południowej Kanadzie. Jest często uprawianym pnączem w ogrodach na całym świecie.

To silne, bardzo szybko rosnące pnącze (1-2 m rocznie). Osiąga długość od 6 do 12 m (w naturze 10-20 m). Młode pędy są jasno czerwone i z czasem ciemnieją. Pnącze to jest samoczepne, co oznacza, że wspina się bez pomocy podpór – wytwarza charakterystyczne przylgi na końcach wąsów czepnych, które niczym ssawki czepiają się różnych powierzchni.

Liście są dłoniaste, złożone najczęściej z 5 eliptycznych listków (choć bywają też 3 i 7 listkowe). Ich brzegi są grubo karbowane lub ząbkowane o ostrych zakończeniach. Blaszka liściowa z wierzchu jest zielona, a od spodu szaro- lub białozielonkawa. Winobluszcz pięciolistkowy przebarwia się jesienią na kolor ciemnoczerwony.

Winobluszcz pięciolistkowy kwitnie w lipcu. Kwiaty są zebrane w niewielkie baldachy. Są niepozorne, drobne, pięciopłatkowe o zielonym kolorze. Mają po 5 wyraźnie wystających pręcików i są miododajne.

Owoce winobluszczu pięciolistkowego to granatowo-niebieskie, koralikowate, małe (6 mm średnicy), trujące jagody posiadające w środku 2-3 nasion. 

Wymagani i uprawa

Winobluszcz pięciolistkowy jest bardzo łatwy w uprawie. Rośnie zarówno na stanowiskach słonecznych jak i półcienistych. Posiada przeciętne wymagania glebowe, choć oczywiście najlepiej będzie rósł na glebach żyznych i średnio-żyznych, przepuszczalnych i umiarkowanie wilgotnych. Jest mrozoodporny i odporny zanieczyszczenia powietrza.

Winobluszcz rozmnaża się przez podział i sadzonki pędowe. Roślina wyjątkowo łatwo się ukorzenia.

Zastosowanie

Jest to szczególnie przydatne pnącze do obsadzania budynków, ale nadaje się również do sadzenia przy altanach, pergolach. Wspina się również po pniach drzew, tworząc piękne zielone kolumny w ogrodzie. Winobluszcz pięcioklapowy sprawdza się też jako bardzo ciekawa roślina okrywowa.

Owoce winobluszczu pięciolistowego po obróbce cieplnej tracą swoje trujące właściwości i nadają się do wykorzystania w kuchni. Można z nich robić soki, wina czy powidła.

W ziołolecznictwie z winobluszczu pozyskuje się zarówno ziele jak i korę. Wyciągi z nich mają działanie przeciwzapalne, ściągające, żółciopędne, przeciwkrwotoczne itd.

Odmiany

• 'Troki' – wyjątkowo duże, płycej ząbkowane liście, przebarwiają się na purpurowo
• 'Yellow Wall' – matowe liście, jesienią przebarwiają się na żółto
• STAR SHOWERS 'Monham' – pstrokate, biało zielone liście, jesienią przebarwiają się na różowo
  
  

Ciekawostki

Przylgi winobluszczu pięciolistkowego wytwarzają lepką, z czasem twardniejącą substancję, która sprawia, że przy usuwaniu rośliny z murów czy ścian, można uszkodzić ich powierzchnię (zrywać ją wraz z rośliną).

W Europie winobluszcz pięciolistkowy zaczęto uprawiać w ogrodach już w 1622 roku.

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Sonja-Kalee, JamesDeMers/Pixabay, Klimop/Wikimedia Commons, BarisLu/Pixabay

CZY W OPISIE SĄ INFORMACJE, KTÓRYCH SZUKAŁAŚ/-EŚ? DAJ ZNAĆ W KOMENTARZU!