Piwonia lekarska (Paeonia officinalis)

Piwonia lekarska (Paeonia officinalis) jest byliną należącą do rodziny piwoniowatych (Paeoniaceae). Jej ojczyzną jest Europa Południowa i Azja Mniejsza. Występuje także na naturalnych stanowiskach w południowej części Alp.

Roślina ta jest geofitem – zadziemna część rośliny zamiera na zimię, aby wiosną ponownie odrosnąć z pączków podziemnych przy bulwiastych korzeniach.

Piwonia żyje kilkadziesiąt, a nawet sto, lat. Dorasta do ok. 60 cm i jest rośliną jednopienną. Charakterystyczne liście są dwukrotnie trzydzielne, intensywnie zielone i błyszczące, a pod spodem jaśniejsze. Przebarwiają się i opadają jesienią. 

Główną ozdobę piwonii lekarskiej stanowią pełne lub półpełne kwiaty: duże, o barwach od białej przez wszystkie odcienie różu do czerwonej. Osadzone pojedynczo na wierzchołkach długich pędów, są często odwiedzane przez owady zapylające. Piwonia, czasem nazywana majówką, jak nazwa wskazuje, zakwita w maju i kwitnie do czerwca.
Jej nasiona to mięsiste mieszki.

Uprawa i wymagania

Najlepiej czuje się w miejscach słonecznych i zacisznych. Dobrze znosi też półcień.
Preferuje gleby żyzne i gliniaste, ale niezbyt mokre i zbite. Jest rośliną wapieniolubną. Najlepiej aby pH podłoża oscylowało między lekko kwaśnym, a lekko zasadowym.

Piwonię lekarską musimy dokarmiać. Najlepsze są nawozy organiczne, np. kompost lub dobrze przefermentowany obornik. Można też stosować gotowe mieszanki do zasilania kwiatów wieloletnich w uprawie gruntowej. Źle znosi ulewne deszcze – pędy pod ciężarem zmoczonych kwiatów łatwo pokładają się lub wyłamują.

Wysiewanie najlepiej wykonać od razu po zbiorze, wtedy po koło 6 tygodniach uzyskuje się już młode siewki. Istnieje również możliwość rozmnażania poprzez podział starszych kęp rośliny.

Zastosowanie

Piwonia lekarska może stanowić główną ozdobę wielogatunkowej rabaty bylinowej. Sadzi się ją także pojedynczo lub w małych grupach na trawniku.

Jest rośliną leczniczą – np. odwar z korzeni zmniejsza napięcie mięśni gładkich, poprawia perystaltykę jelit i działa uspokajająco. Napar z kwiatów działa przeciw kokluszowi i kamicy nerkowej. Niegdyś była stosowana do wywoływania menstruacji. Jak większość roślin leczniczych jest trująca.

W starożytności była też uważana za roślinę boską, która mogła oddalić złe duchy i uchronić przed nocnymi koszmarami.

Polecane odmiany

• 'Rubra plena' – pełne, czerwone kwiaty
• 'Alba plena' – pełne, białe kwiaty
• 'Rosea plena' – pełne, różowe kwiaty
• 'Anemoniflora' – soczyście różowe kwiaty
  
  

Ciekawostki

Łacińska nazwa piwonii wywodzi się od imienia lekarza greckich bogów – Pajeona, który uleczył podczas wojny trojańskiej rany Aresa i Hadesa.

Zdjęcia tytułowe: Meneerke bloem/CC BY-SA 3.0/Link, iVerde