Juka karolińska

Opis rośliny

Juka karolińska (Yucca filamentosa) jest rośliną pochodzącą z suchych i ciepłych rejonów Ameryki Północnej. Naturalny zasięg występowania tego gatunku obejmuje południowo-wschodnią część Stanów Zjednoczonych. Ze względu na szeroką skalę uprawy rośliny rozprzestrzeniły się i naturalizowały w wielu miejscach poza pierwotnym obszarem występowania.

W Polsce juka karolińska, zwana także kręplą lub szpilecznicą karolińską, jest uprawiana ze względu na efektowne kwitnienie w okresie pełni lata.

Cechą charakterystyczną szpilecznicy karolińskiej jest tworzenie gęstej rozety liści nad powierzchnią gleby. W przeciwieństwie do gatunków uprawianych w domach, rośliny krępli karolińskiej są pozbawione pnia, wykształcają natomiast bardzo głęboki system korzeniowy.

Liście wyrastają ze skróconej łodygi, są sztywne, grube, mieczowate, równowąskie, ostro zakończone ułożone spiralnie wokół wierzchołka wzrostu. Końce starszych liści często bywają nitkowato postrzępione, co trafnie opisuje łaciński epitet ‘filamentosa’.

Kępy szablastych liści mogą dorastać do 70 cm wysokości. Na przełomie lipca i sierpnia ze środka rozet liściowych 2-3 letnich egzemplarzy wyłaniają się grube pędy kwiatostanowe.

Fot. Agnieszka Żukowska (APZ)

Kwiatostan jest bardzo efektowny, w sprzyjających warunkach osiąga nawet 1,5 m wysokości, jest silnie rozgałęziony i cały obsypany kremowymi kwiatami. Kwiaty są duże, dzwonkowate, zwieszone w dół, zbudowane z 6 działek okwiatu.

Po zapyleniu zawiązują owoce w postaci suchych torebek wypełnionych nasionami. Juka karolińska należy do roślin monokarpicznych. Oznacza to, że po wydaniu kwiatostanu roślina mateczna zamiera, zaś jej miejsce zajmują pojawiające się u jej podstawy rośliny następcze. Dlatego po przekwitnieniu zaschnięty pęd kwiatostanowy można usuwać wraz z obumarłą rośliną, pozostawiając młode odrosty.

Wymagania i uprawa

Krępla karolińska wymaga stanowisk wybitnie słonecznych, gleb przepuszczalnych, umiarkowanie zasobnych w składniki pokarmowe do ubogich, najlepiej wapiennych.

Rośliny nie tolerują miejsc stale wilgotnych, zalewanych lub podmokłych, natomiast są doskonale przystosowane do długich okresów suszy. Odpowiednio niska wilgotność podłoża szczególnie istotnie wpływa na przezimowanie roślin.

Pomimo dobrej odporności na mróz w miejscach słabo odwodnionych rośliny często gniją i mogą przemarzać. Dlatego zaleca się sadzić rośliny w miejscach lekko wzniesionych, na podniesionych rabatach lub skalniakach.

Jednym ze skutecznych sposobów ochrony liści przed uszkodzeniami słonecznymi w mroźne, zimowe dni, jest zebranie rozety i związanie jej luźno na szczycie za pomocą sznurka.

W ten sposób wierzchołek wzrostu jest dodatkowo zabezpieczony przed mrozem i wilgocią, bowiem liście tworzą swego rodzaju namiot chroniący środek rozety przed słońcem, deszczem i śniegiem.

Po ustąpieniu mrozu, zwykle na przełomie marca i kwietnia, rozety rozwiązujemy. Juka jest rośliną długowieczną, rośnie zdrowo, prawie w ogóle nie jest atakowana przez szkodniki. Z pewnością można polecić jej uprawę początkującym amatorom ogrodnictwa.

Gdzie posadzić?

Yucca doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji ogrodowych w typie śródziemnomorskim lub pustynnym. Oczywiście doskonale sprawdza się w alpinariach oraz miejscach trudnych dla innych roślin, np. na cmentarzach. Wymaga niewiele miejsca, jest przy tym dekoracyjna przez cały rok.

Opracowanie: Związek Szkółkarzy Polskich,  zdjęcie tytułowe: Shchipkova Elena - Fotolia.com Więcej o roślinach i ich producentach znajdziesz na e-katalogroslin.pl