Wielkanoc w ogrodzie: rośliny o świątecznej symbolice

Święta w ogrodzie pełnym symboli – wielkanocne rośliny

Wielkanoc to fundament chrześcijańskich obchodów, upamiętniający triumf Zmartwychwstania – pierwotnie zbiegający się z żydowską Paschą, dziś świętowany pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. To czas, gdy natura budzi się do życia, rozświetlając ogrody kwitnącymi cebulkami, żółtymi forsycjami i puchowymi baziami, które choć piękne, nie niosą głębszego znaczenia. Jednak wśród roślin jest kilka, które posiadają przypisane im znaczenie, które idealnie wpasowuje się w tradycję Świąt Wielkanocy. Poznaj je!

Bukszpan – symbol nieśmiertelności

Typowe wielkanocna roślina to bukszpan wieczniezielony (łac. Buxus sempervirens). To symbol nieśmiertelności, jego gałązkami można udekorować np. koszyczek wielkanocny oraz talerze z pisankami (należy jednak pamiętać, że jest niejadalny, a wręcz trujący!).

Z bukszpanu robimy także stroiki i wianki, które zawieszone na drzwiach ponoć odstraszają złe moce. Skąd ta tradycja? Bukszpan przez cały rok jest zielony, dlatego wiosną symbolizuje odradzająca się przyrodę.

Można uprawiać go zarówno w formie żywopłotu, jak również w doniczce lub pojemniku. Nie wymaga dużo pracy i jest w stanie przetrwać ciężkie zimowe warunki pogodowe.

Fot. udra11, Ldgfr Photos, shchus, Iva / AdobeStock

Rzeżucha – magia nowego życia

W okresie wielkanocnym nie można zapomnieć o rzeżusze, czyli pieprzycy siewnej (łac. Lepidium sativum), która jest nie tylko typową dekoracją, lecz również źródłem wielu cennych witamin i minerałów. Zwyczaj wysiewania jej na Wielkanoc datuje się od XV wieku.

Można zasiać ją w naczyniach dekoracyjnych lub skorupkach jajek, wykładając je uprzednio wilgotną watą. Na zbiór rzeżuchy należy poczekać ok. 7- 9 dni, podlewając codziennie. Rzeżucha powinna być uprawiana w ciepłym i słonecznym miejscu (np. na parapecie). Jej spożycie wpływa dobroczynnie m.in. na kondycję naszych włosów, pomaga też w walce z problemami skórnymi.

Fot. Melastmohican, Zbyszek Nowak, Amalia Gruber / AdobeStock

Oliwka – znacznie pokoju i pojednania

Gałązka drzewa oliwnego, czyli oliwki europejskiej (łac. Olea europaea), zdobiąca koszyczki wielkanocne oraz świąteczne stoły, jest symbolem o wielorakim, pozytywnym znaczeniu.

W starożytnym Egipcie gałąź oliwna była symbolem zwycięstwa faraona. W starożytnej Grecji także jako symbol zwycięstwa wręczana była zwycięzcom igrzysk olimpijskich. Współcześnie gałązka oliwna symbolizuje pokój i pojednanie.

Dzisiaj dzikie oliwki można spotkać jako składnik makii głównie na terenie północnej Afryki oraz Hiszpanii. Afrykańska oliwka przetrwała do dzisiaj ze względu na przystosowanie do skrajnie trudnych warunków przyrodniczych. Pomaga jej w tym rozbudowany system korzeni. W naszych warunkach klimatycznych również możemy pokusić się o uprawę oliwki, ale tylko jako rośliny doniczkowej, wystawianej w sezonie wiosenno – letnim na taras, na zimę chowaną do jasnego, chłodnego pomieszczenia.

Fot. stock_studio, MarcoGusella.it, Claudio Divizia, cmfotoworks / AdobeStock

Rącznik – krzew Jonasza

Rącznik pospolity (łac. Ricinus communis), znany również jako rycynus i kleszczowina, należy do rodziny wilczomleczowatych. Posiada również jeszcze jedną nazwę symboliczną – krzew Jonasza, związaną z opowieścią biblijną o Jonaszu, któremu Bóg darował życie i dał drugą szansę.

Pochodzi najprawdopodobniej ze wschodniej Afryki. Mimo iż jest rośliną silnie trującą, to uzyskuje się z niego olej o bardzo cennych właściwościach, wykorzystywany w kilku gałęziach przemysłu. Uprawiany w klimacie umiarkowanym jest ozdobną, jednoroczną rośliną, która osiąga od 1-3 metrów wysokości, ma postać szeroko rozrastającego się krzewu lub drzewa o liściach i owocach przypominających nasz rodzimy kasztanowiec i przybierających piękne kolory – od zielonego aż po bordowy.

Poza tym jest ponoć skutecznym i naturalnym sposobem na niemile widzianych gości w ogrodzie, jakimi są turkucie i krety. W cieplejszym klimacie (m.in. Indie, Chiny, Brazylia, Egipt, europejskie kraje śródziemnomorskie) rącznik pospolity osiąga nawet 10 metrów wysokości i jest wieloletnią, rośliną przemysłową, służącą przede wszystkim do produkcji oleju rycynowego.

Fot. Ricinus communis, Luis Echeverri Urrea, klerik78, Tatiana Kuklina / AdobeStock

Sasanka – kwiat zmartwychwstania Jezusa

Sasanka zwyczajna (łac. Pulsatilla vulgaris), to niezwykle charakterystyczna, pojawiająca się na wysokogórskich łąkach bylina, symbol wiosennego ożywienia przyrody po zimowej martwocie, dodatkowo kojarzyła się ze Zmartwychwstaniem Jezusa.

Roślina o pięknych dzwonkowatych, fioletowych, białych, czerwonych czy purpurowych kwiatach rozkwitają od końca marca do maja, w zależności od ich odmiany i wiosennej pogody. Z uwagi na rozkwitanie na przełomie marca, kwietnia i maja, w kilku europejskich językach znane są jako kwiaty Wielkanocy. Zawarty w kwiatach, zielony barwnik, używany był dawniej do barwienia pisanek.

Sasanki dorastając nawet do 40 centymetrów wysokości, a ich kwiaty pojawiają się stopniowo, jeszcze przed rozwojem liści. Po przekwitnięciu łodygi wydłużają się, a tworzące się na ich końcach pęki owocostanów pokryte miękkimi jedwabistymi włoskami staną się z pewnością niezwykle atrakcyjnym elementem ogrodu. Dekoracyjne i mające kształt pióropuszy owocostany będą zdobić roślinę przez cały maj i czerwiec, a pokryte delikatnym srebrzystym meszkiem liście pozostaną dekoracyjne aż do jesieni.

Fot. stsvirkun, Kasia R., El Gaucho, Ralfik D / AdobeStock

Inne rośliny kojarzone z Wielkanocą

Najważniejsze roślinne symbole Wielkanocy zostały już wymienione – jednak jest ich o wiele, wiele więcej. Rośliny takie jak rokitnik wąskolistny czy oliwnik wąskolistny symbolizują koronę cierniową, goryczka krzyżowa – drzewo krzyża, na którym umarł Jezus, natomiast mirra i aloes – śmierć i odkupienie, ponieważ używano ich do namaszczania ciała Jezusa po śmierci.

Należy również wspomnieć o uwielbianych przez wszystkich wierzbowych witkach, potocznie zwanych baziami lub kotkami (czyli pąki kwiatowe, na wpół okryte łuską). Symbolizują życie, które potrafi odrodzić się w trudnych warunkach. Wszak wierzbowe gałązki, wetknięte w ziemię szybko się zakorzeniają, dając początek nowym roślinom.

Ponadto, z Wielkanocą kojarzą nam się zwykle wszystkie kwitnące rośliny ogrodowe, takie jak narcyzy, krokusy, tulipany i kwitnące na żółto krzewy forsycji, z których chętnie robimy wielkanocne bukiety.

Tekst: Patrycja Lipiec, zdjęcie tytułowe: LiliGraphie / Depositphotos oraz Christine Sponchia Pixabay