Zmianowanie, płodozmian i uprawa współrzędna | Wszystko, co musisz wiedzieć!

Płodozmian czy zmianowanie?

Płodozmian i zmianowanie często są określeniami używanymi zamiennie, gdyż zasady według których postępujemy w obu tych sposobach uprawy są takie same. W obu przypadkach rośliny uprawia się w zagonach i w trakcie sezonu wegetacyjnego przez kilka lat na tym samym zagonie wymienia się gatunki, postępując według wcześniej założonego planu.

Płodozmian zazwyczaj zaplanowany jest na szereg lat z góry i częściej dotyczy dużych powierzchni uprawnych i to głównie odróżnia go od zmianowania - czyli płodozmianu na mniejszą skalę - z którym częściej mamy do czynienia w małych przydomowych warzywnikach.

Zasady płodozmianu i zmianowania

• Uprawiamy po sobie gatunki o różniących się wymaganiach pokarmowych, czyli naprzemiennie te o dużych wymaganiach z tymi które pobierają mniejsze ilości składników pokarmowych.
• Unikamy uprawy roślin ze sobą spokrewnionych – zapobiega to występowaniu chorób i szkodników, które porażają rośliny z tej samej rodziny – np. nigdy nie uprawiamy po sobie roślin z rodziny kapustnych, ze względu na niebezpieczeństwo przenoszenia przetrwalników kiły kapusty.
• Naprzemienne uprawiamy rośliny płytko korzeniące się z roślinami o rozbudowanym i głębokim systemie korzeniowym, dzięki temu składniki pokarmowe są pobierane z gleby równomiernie, zarówno z jej płytszych jak i głębszych warstw.
• Zwracamy uwagę na zjawisko allelopatii, czyli takie zaplanowanie uprawy aby po sobie nie następowały gatunki, które mogłyby wydzielać niekorzystne dla siebie substancje i powodować zahamowanie wzrostu i rozwoju.
• Uprawiamy rośliny motylkowate (fasola, groch, bób), które wzbogacają glebę w azot, szczególnie po uprawie warzyw, które pobierają duże ilości składników pokarmowych z gleby.
• Pamiętamy o odpowiednich terminach siewu, sadzenia i zbioru warzyw.

fot. sonderangebod Pixabay

fot. Patrick Flickr CC BY 2.0

Uprawa współrzędna

Uprawa współrzędna polega na uprawie wielu gatunków roślin na tym samym stanowisku. Rośliny te powinny wpływać stymulująco na siebie i czerpać obopólne korzyści ze wzajemnego sąsiedztwa. Jest to metoda, które stara się naśladować naturę, gdzie gatunki nigdy nie rosną w monokulturze, tylko w swoistych połączeniach i zespołach.

Tego typu różnorodność gatunkowa bardzo korzystnie wpływa na bujne życie w glebie, znacznie poprawia jej zdrowotność oraz strukturę, prowadząc do równowagi procesów w niej zachodzących, a celem każdego ogrodnika powinno być dążenie do uzyskania takiej właśnie równowagi we własnym ogrodzie.

Trafny dobór gatunków sąsiedzkich prowadzi do lepszego wykorzystania składników pokarmowych z gleby, lepszego wykorzystania światła, a w przypadku, gdy jedna z roślin stanowi podporę dla drugiej, może dawać osłonę przed wiatrem lub zacieniać gatunki cieniolubne. Ten sposób uprawy warzyw jest znacznie trudniejszy niż uprawa jednogatunkowa i wymaga bardzo szerokiej wiedzy ogrodniczej.

Warto się jednak natrudzić, gdyż ogród prowadzony w tym systemie sprawia wrażenie ciekawszego, bardziej urozmaiconego, powierzchnia uprawna jest szczelnie pokryta przez cały sezon, nie występują tu przerwy na zmianę roślin, które sprzyjają zachwaszczeniu, ciągle ocieniona gleba jest odpowiednio wilgotna i zachowuje odpowiednią strukturę.

Powierzchnia uprawy jest znacznie lepiej wykorzystana, a zbiory trwają niemal bez przerwy, zachowana jest ponadto równowaga ekologiczna związana z równomiernym i wielostronnym pobieraniem składników pokarmowych.

Zasady uprawy współrzędnej

• Zestawiamy obok siebie rośliny o podobnych wymaganiach pokarmowych, termicznych, świetlnych i wodnych - rośliny powinny być rozmieszczone w taki sposób, aby miały odpowiednią przestrzeń do rozwoju i wtedy kiedy już osiągną swoją docelową wielkość ich liście jedynie lekko się ze sobą stykały lub krzyżowały
• Gatunki i odmiany o dużej sile wzrostu oraz te o długim okresie wegetacji sadzi się w centrum założenia, a w początkowej fazie ich rozwoju kiedy nie mają jeszcze docelowych rozmiarów, w ich sąsiedztwie uprawiamy niskie gatunki o krótkim okresie wegetacyjnym tak aby maksymalnie dobrze wykorzystać przestrzeń uprawną.
• Rośliny wymagające wielu zabiegów pielęgnacyjnych umieszcza się na obrzeżu założenia aby był do nich łatwy dostęp.
• Przy wyborze sąsiedztwa zwracamy uwagę na zjawisko allelopatii

Tekst: Patrycja Lipiec, zdjęcie główne: mobi99 Pxabay