Czeremcha późna / Czeremcha amerykańska (Prunus serotina)
Czeremcha amerykańska (Prunus serotina) nazywana też czeremchą późną to gatunek drzewa lub krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Jego ojczyzną jest Ameryka Północna, ale trafił też do naturalnych siedlisk w innych rejonach świata, w tym także do Polski. W środowisku naturalnym bywa ekspansywny i inwazyjny, dlatego w niektórych krajach prowadzi się z nim walkę, jak z uciążliwym chwastem. Mimo to czasami jest też uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna i użytkowa.
Czeremcha amerykańska ma formę niewielkiego drzewa lub okazałego krzewu i może dorastać do 20 m wys., choć poza swoją ojczyzną osiąga mniejsze rozmiary. Posiada luźną koronę i tworzy proste pnie, pokryte początkowo gładką, później spękaną, brunatną korą (w chłodniejszym klimacie pnie bywają zdeformowane). Młode pędy są zielone, później brunatne z czerwonym odcieniem. Pokrywające je długoogonkowe, sztywne, skórzaste, szeroko-lancetowate, drobno piłkowane na brzegach liście z wierzchu są ciemnozielone i błyszczące, natomiast od spodu jaśniejsze z rdzawym owłosieniem wzdłuż nerwu głównego (głównie u podstawy). Jesienią liście przebarwiają się na kolor żółtopomarańczowy. Liście i kora po potarciu wydzielają intensywny aromat.
Roślina zakwita wiosną (V-VI), wydając liczne, miododajne, drobne, pięciopłatkowe, kremowobiałe kwiaty z mocno wystającymi pręcikami, zebrane na długich, wzniesionych łodyżkach w gęste, groniaste kwiatostany. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w kuliste, błyszczące owoce (pestkowce), które początkowo są czerwone, a po dojrzeniu czarne (k VIII/IX). We wnętrzu owocu znajduje się duża, kulista pestka (nasiono). Owoce zebrane są wzdłuż łodyżek w długie, zwisające, groniaste owocostany. Zawierają ciemny, barwiący sok, ale niewiele miąższu.
Owoce czeremchy w stanie surowym mogą być lekko trujące, gdyż cała roślina zawiera toksyczne glikozydy cyjanogenne (w różnym stężeniu).
Czeremcha amerykańska korzeni się dość płytko, ale szeroko.
Od spokrewnionej z nią czeremchy pospolitej, roślina różni się min. liśćmi (większymi, węższymi, błyszczącymi z wierzchu, posiadającymi rude owłosienie wzdłuż głównego nerwu od spodu) oraz kwiatostanami (wzniesionymi, prawie bezwonnymi).
Wymagania i uprawa
Czeremcha amerykańska to gatunek tolerancyjny i wytrzymały. Preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, próchnicze, lekko wilgotne gleby, ale poradzi sobie też w półcieniu i na słabszym podłożu. Dobrze znosi także suszę i zanieczyszczenia miejskie oraz jest mrozoodporna.
Czeremcha amerykańska rozmnaża się przede wszystkim z nasion. W sezonie rozsiewa je w ogromnych ilościach, przez co jest gatunkiem ekspansywnym, a w lasach nawet inwazyjnym. Wprowadzona do naturalnego środowiska, ale też ogrodu, w krótkim czasie może stać się uciążliwym chwastem (po ścięciu wydaje odrosty korzeniowe), wypierającym rodzime i delikatniejsze gatunki roślin.
Zastosowanie
Czeremcha amerykańska ze względu na swoją dużą ekspansywność, w ogrodach ma ograniczone zastosowanie. Dość rzadko bywa sadzona w dużych ogrodach i parkach jako element kompozycji z innymi krzewami ozdobnymi (min. kalinami, berberysami). Jako roślina użytkowa dostarcza owoców, które po przetworzeniu tracą swoje lekko trujące właściwości i można z nich przyrządzać soki i nalewki).
Wybrane odmiany
- 'Żółwin' – odm. polska o słodkich owocach
Tekst: Katarzyna Józefowiczm zdjęcia: PantherMediaSeller, weha/Depositphotos,
TEMATY NA CZASIE 
Komentarze