Flora, fauna i akcesoria do oczka wodnego

Rośliny w oczku wodnym

Nie tylko uatrakcyjniają oczko wodne, ale wpływają też na zachowanie równowagi biologicznej w zbiorniku, natleniają wodę, osłaniają ją przed słońcem (szczególnie gatunki o dużych liściach) i dają schronienie zwierzętom.

Obsadzając oczko roślinnością, warto wzorować się na naturalnych zbiornikach, w których kształtują się strefy roślinności przechodzące jedna w drugą bez wyraźnej granicy. W tym celu wewnątrz oczka na różnej głębokości powinny być ukształtowane półki, na których można umieścić rośliny w ramach trzech stref:

• bagiennej – sięga do 10 cm głębokości (roślinność w tej strefie nie powinna zajmować więcej niż 30% powierzchni stawu);
• wody płytkiej – do 40 cm głębokości;
• wody głębokiej – do 100 cm głębokości.
  
  

Trzeba też pamiętać o roślinach wokół oczka, dzięki którym zbiornik będzie wyglądał malowniczo. Gatunki roślin należy dobrać odpowiednio do głębokości, na której mają rosnąć:

• rośliny wody głębokiej: grążel żółty, grzybień biały, moczarka kanadyjska, rdestnica kędzierzawa i połyskująca, rogatek sztywny, wywłócznik kłosowy, włosienicznik wodny;

• rośliny wody płytkiej: bobrek trójlistkowy, grzybieńczyk wodny, osoka aloesowata, przęstka pospolita, rdest ziemnowodny, strzałka wodna;

• rośliny pływające (niezakorzenione w podłożu): hiacynt wodny, kotewka orzech wodny, pływacz zwyczajny, salwinia pływająca, żabiściek pływający;

• rośliny przybrzeżne: jeżogłówka gałęzista, kosaciec żółty, łączeń baldaszkowaty, pałka wodna, sit rozpierzchły, tatarak zwyczajny i trawiasty, trzcina pospolita, szachownica kostkowata, pysznogłówka szkarłatna.
  
  

Rośliny pływające wystarczy wrzucić do wody. Pozostałe sadzi się w specjalnych koszach z tworzywa sztucznego: z niewielkimi otworami (aby woda nie wymywała podłoża) lub szczelnych – stosowane w przypadku zbiorników z folii (rośliny posadzone w takim pojemniku z pewnością nie uszkodzą folii). Oprócz koszów mamy także kieszenie plecione z juty lub włókna kokosowego, które zawiesza się na obrzeżu stawu. Sprawdzają się zwłaszcza wtedy, gdy brzegi oczka są strome i ustawienie koszów jest niemożliwe. Pamiętajmy, że nie należy sadzić więcej niż 2–3 rośliny na 1 m2 lustra wody.

Sadzenie można rozpocząć dopiero wtedy, gdy temperatura wody wpuszczonej do nowo wybudowanego oczka będzie równa temperaturze otoczenia. Odpowiednie podłoże to mieszanka piasku i gliny w proporcji 1:1. Pojemniki z roślinami po umieszczeniu na dnie zbiornika obsypmy żwirem.

Zwierzęta w oczku wodnym

Oczko wodne z pewnością ożywią ryby: jesiotry, karpie, liny i wiele innych gatunków. Pamiętajmy, że można je wpuścić do zbiornika jakieś cztery tygodnie po napełnieniu go wodą, gdy zapanuje w nim równowaga biologiczna. Przed zarybieniem oczka koniecznie sprawdźmy jakość wody (przeznaczone są do tego specjalne odczynniki). Skład i odczyn wody można skorygować za pomocą odpowiednich preparatów dostępnych w centrach ogrodniczych. Pamiętajmy, że na 1 m3 wody w zbiorniku może przypadać maksymalnie 1 kg dorosłych ryb.

Oczko wodne może być także schronieniem dla ślimaków, traszek, żab, żółwi i węży.

Fot. Gardena Zamknięty system filtrowania ciśnieniowego z filtrem (po lewen), lampą UV-C i wydajną pompą do filtra. Skimer (po prawej) to urządzenie bardzo przydatne w zbiornikach mocno zanieczyszczanych przez liście.

Akcesoria do oczka wodnego

Po uszczelnieniu wykopu pod oczko wodne (np. folią) możemy przystąpić do montażu akcesoriów takich jak: pompa i filtr, fontanna, kaskada, zamgławiacz czy elementy oświetlenia.

► Pompa i filtr

W niewielkich oczkach wodnych konieczne jest zainstalowanie pompy i filtra. W małym zbiorniku trudno bowiem o samooczyszczanie się wody. Filtr najlepiej umieścić wśród roślinności tuż przy oczku lub w strefie wody płytkiej. Nie będzie widoczny i łatwo będzie go można czyścić. Filtr zainstalowany na dnie zbiornika łatwiej się zatyka, a jego czyszczenie jest trudne. Pompę montuje się zazwyczaj w najniżej położonej części dna oczka na płaskim kamieniu (by urządzenie nie zasysało mułu z dna).

Wybór filtra. Należy go dobrać odpowiednio do pojemności oczka wodnego i rodzaju zanieczyszczeń, jakich chcielibyśmy się pozbyć: mechaniczny – usuwa glony, gnijące części roślin, resztki pokarmu dla ryb oraz ich odchody, czy też biologiczny – usuwa rozpuszczone w wodzie związki chemiczne, głównie azotowe.

Przepustowość filtra musi zapewniać przefiltrowanie wody w oczku 3–4 razy na dobę. Przykładowo: przepustowość filtra do zbiornika o pojemności 8 tys. litrów powinna wynosić min. 1000 l/h (pojemność zbiornika najłatwiej określić na podstawie odczytów z wodomierza podczas napełniania oczka; można też obliczyć jego objętość w m3, a następnie podzielić przez 1000). Jeśli znajduje się w mocno nasłonecznionym miejscu, a jego głębokość jest mniejsza niż 75 cm – do objętości należy dodać około 25%, ponieważ w takich warunkach szybciej będą namnażać się glony. Jeśli natomiast w oczku będą żyły ryby – najlepiej wybrać filtr o dwukrotnie większej wydajności, niż wynika z obliczeń.

Wybór pompy. Pompa tłoczy wodę do filtrów, kaskady i dysz fontanny. Wprawiając wodę w ruch, natlenia ją, co jest korzystne dla ryb i roślin, a ponadto przeciwdziała rozwojowi glonów. Wydajność pompy powinna być dostosowana do wydajności filtra. Jeżeli w oczku jest fontanna lub kaskada, odpowiednia musi być też wysokość podnoszenia wody przez pompę. Jeśli ma ona zasilać jednocześnie kilka urządzeń, np. fontannę i kaskadę, musi mieć odpowiednio dużą wydajność.

► Zestaw fontannowy

Woda w oczku powinna być w ciągłym ruchu, dlatego dobrze, jeśli jest ono wyposażone w zestaw fontannowy. Taki zestaw ustawia się najczęściej na dnie oczka. W dużych zbiornikach, w których nie ma możliwości ustawienia zestawu fontannowego, na dnie stosuje się fontanny pływające. Zestawy fontannowe mają pompy o różnej wydajności i wysokości podnoszenia słupa wody. W większości dostępnych na rynku zestawów we wspólnej obudowie znajduje się pompa i filtr. Ponieważ pompa jest trwale połączona z dyszą, długość tej ostatniej musi być tak dobrana, aby wylot dyszy znajdował się na równi z powierzchnią wody w stawie. Dysze fontannowe mogą mieć dwa wyloty: górny i boczny, do którego można podłączyć figurkę.

► Zamgławiacz

Jest to urządzenie, które umieszcza się w wodzie i podłącza przez transformator do źródła prądu. Za wytwarzanie mgły odpowiadają membrany wykonane ze specjalnie powlekanej ceramiki.

► Oświetlenie

Oczko wodne może być oświetlane lampami ustawionymi na brzegu i ukrytymi w zieleni lub też podwodnymi albo pływającymi reflektorkami (te ostatnie mocowane są do niezatapialnych podstaw z tworzywa sztucznego). Wszystkie oprawy muszą mieć hermetyczne obudowy, przeznaczone do kontaktu z wodą. Lampy pływające lub zatapialne z niezależnie zasilanymi różnobarwnymi diodami mogą emitować światło dowolnej barwy.

Tekst: Małgorzata Cuch, zdjęcie tytułowe: Michel Lombard/Pixabay