Kolorowe rośliny na jesień i zimę: porady architekta krajobrazu

Wiosną i latem zachwycamy się pięknem kwitnących kwiatów – tulipanów, róż, hortensji, piwonii oraz mnóstwa innych roślin ogrodowych. Nasze przydomowe rabaty okazale się prezentują. Dużo czasu przebywamy na świeżym powietrzu, a patrząc przez okna cieszymy się widokiem soczystej zieleni i wspaniałymi barwami kwitnących krzewów i bylin. Od kwietnia do sierpnia obraz ogrodu napełnia nas radością, a gdy przychodzi jesień, więdnące i zrzucające liście roślin mogą wprawić nas w ponury nastrój. Co zatem zrobić, aby ogród w październiku tętnił kolorami, a zimą wyglądał interesująco?

Kolorowe liście

Wraz z nadejściem września temperatury spadają, a rośliny zaczynają się przygotowywać do zimowego spoczynku. Ich liście zaczynają zmieniać barwy, stają się żółte, pomarańczowe, czerwone, a nieraz nawet fioletowe. Na pędach wiszą dojrzałe owoce – ozdoba wyjątkowa, o której nie można zapomnieć zakładając ogród. Drzewa, które najczęściej kojarzą nam się z jesienią to klony, brzozy, dęby i jarząby. Jest jednak bardzo wiele innych gatunków, na które warto zwrócić uwagę.

Fot. Flower Council Holland; Valter Cirillo, U. Leone, Hans Braxmeier, Rudy and Peter Skitterians/Pixabay; iVerde Ognik szkarłatny [1], trzmielina pospolita [2], dereń biały [3], dzika róża [4], głóg [5], pięknotka Bodiniera [6] i ostrokrzew [7].

Kolorowe owoce

Nie tylko jesienne przebarwione liście przyciągają nasz wzrok późną jesienią. Właśnie w tym czasie dobrze widać dojrzałe, kolorowe owoce, np. czerwone kuleczki głogu (Crateagus monogyna), drobne jabłka ozdobne (Malus sp.) lub żółte baldachy jarząbu AUTUMN SPIRE (Sorbus) 'Flanrock'. W ogrodzie nie powinno zabraknąć berberysu (Berberis) 'Red Tears' o czerwonych owocach czy irgi Francheta (Cotoneaster franchetii). Mocnym akcentem kolorystycznym jest ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) 'Red Column'. Jego czerwone owoce są świetnie widoczne na tle ciemnej zieleni liści.

Bardzo atrakcyjnym krzewem jest dereń biały (Cornus alba) 'Siberian Pearls' – białe, kuliste owoce tej odmiany kontrastują z bordowymi liśćmi i pędami. Ta łatwa w uprawie roślina nadaje się do sadzenia w formie żywopłotów i pojedynczo. Dobrze znosi warunki miejskie.

Ciekawym gatunkiem jest również pięknotka Bodiniera (Callicarpa bodinieri) 'Profusion', której owoce mają rzadko spotykany w przyrodzie, liliowofioletowy kolor; utrzymują się one na pędach po opadnięciu liści rośliny. Pięknotka jest piękna, ale i wrażliwa; wymaga ciepłego stanowiska. Dlatego polecam ją do uprawy w cieplejszych regionach Polski.

Trawy zdobią ogród cały rok

Od kilku sezonów w polskich ogrodach coraz częściej wykorzystuje się trawy. Wyglądają doskonale sadzone nie tylko pojedynczo, ale także w grupach. Najczęściej wykorzystuje się je w ogrodach nowoczesnych, minimalistycznych i miejskich, ale można je sadzić także na wrzosowiskach, w ogrodach żwirowych oraz w kompozycjach w stylu angielskim. Jeśli dysponujemy większą przestrzenią, warto sadzić je większymi łanami zestawiając z bylinami lub krzewami.

Najbardziej popularne trawy to te, które mają efektowne źdźbła i kwiatostany, np. miskant, trawa pampasowa i rozplenica japońska. Jesienią dobrze prezentują się też kłosy trzcinnika ostrokwiatowego (Calamagrostis x acutiflora) 'Karl Foerster', które nabierają słomkowego koloru. Delikatne, lekko purpurowe kłosy trzęślicy modrej (Molinia coerulea) 'Variegata' tworzą ciekawe połączenie z zimozielonym kiścieniem wawrzynowym (Leucothoe fontanesiana) 'Rainbow', który jesienią nabiera fioletowych odcieni.

Ładnym pokrojem wyróżniają się śmiałki (Deschampsia sp.) oraz ostnice (Stipa sp.). Koloru zimowym kompozycjom doda z pewnością miłka okazała (Eragrostis spectabile) o czerwonawych kwiatostanach oraz imperata cylindryczna (Imperata cylindrica) 'Red Baron', której liście zabarwione są na czerwono od wiosny do jesieni.

Nie zapomnij o gatunkach zimozielonych

Zima to czas, gdy w kompozycjach wreszcie dobrze widać rośliny zimozielone. Warto je zestawiać na rabatach z krzewami długo utrzymującymi owoce na pędach oraz kępami traw ozdobnych.

Wśród roślin zimozielonych najczęściej wybieramy dobrze znoszące polskie warunki klimatyczne bukszpany lub bluszcze. Warto jednak też zwrócić uwagę na mniej popularne gatunki, takie jak berberys brodawkowaty (Berberys verruculosa), laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus) czy golteria rozesłana (Gaultheria procumbens). Ciekawą ozdobą ogrodu jest ostrokrzew okółkowy (Ilex verticillata) o czerwonych owocach, ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) 'Teton' i jabłoń (Malus) POM’ZAI 'Courtabri'.

Kolorowa kora i pędy

Zimą i wczesną wiosną bardzo dobrze widoczna jest też kora na pniach i pędach roślin. Każdego kolekcjonera zainteresuje klon strzępiastokory (Acer griseum) z cynamonową korą, łuszczącą się delikatnymi płatami. Podobnie wygląda wierzch pnia u jarzębu pospolitego (Sorbus aucuparia) 'Beissneri'. Brzoza chińska (Betula albosinensis) 'Fascination' wyróżnia się korą o miedziano-kremowych płatach.

Interesująco wygląda też połączenie dwóch odmian derenia – derenia białego (Cornus alba) 'Sibirica' o pędach intensywnie czerwonych oraz derenia rozłogowego (C. sericea) 'Flaviramea' o pędach jasnożółtych.

Oryginalne kształty

Pod śniegiem i szronem znikają kolory, ale nie kształty. Na rabatach wyraźnie widać rośliny okrywowe przypominające puchate poduszki. Brzeg zbiornika wodnego, otoczenie altany czy tarasu udekorujmy więc kulkami lub parasolami drzew szczepionych na pniu. Posadźmy stożkowaty świerk biały (Picea glauca) 'Conica' lub strzyżone iglaki. Pamiętajmy, że rośliny zyskują na urodzie w bezśnieżne zimy i podczas długich, jesiennych wieczorów, gdy zostaną odpowiednio podświetlone.

Kolorowe kwiaty

Przedwiośnie to czas, gdy rośliny powoli budzą się z zimowego uśpienia. W naszym klimacie niektóre gatunki zakwitają już pod koniec stycznia. Zimową porą ogród ożywi z pewnością leszczyna pospolita (Corylus avellana). Jej ciekawa odmiana 'Contorta' ma nie tylko żółte, zwisające kotki, ale i oryginalnie poskręcane pędy.

Jeśli posadzimy w ogrodzie oczar (Hamamelis) w lutym możemy się spodziewać nie tylko ciekawie wyglądających frędzelkowatych kwiatów, ale i delikatnej woni migdałów. Jedną z częściej sadzonych odmian jest oczar pośredni (Hamamelis x intermedia) 'Palilida'.

Z rodzimych gatunków polecam wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum). Jego różowe kwiaty są nadzwyczaj piękne; należy jednak pamiętać, że to roślina trująca. W marcu rabaty wrzosowe ożywią  różowe kwiatostany wrzośca krwistego (Erica carnea).

I na koniec sprawdzone, niezawodne wierzby, zwiastuny wiosny, kojarzone z puchatymi, wielkanocnymi baziami. Coraz częściej w kompozycjach wykorzystywane są wierzby szczepione na pniu. Czerwonobrązowe pędy i srebrzyste "kotki" wyróżniają wierzbę oszczepowatą (Salix hastata) 'Wahrhahnii'. Na ciemnym tle zieleni warto posadzić wierzbę całolistną (Salix integra) 'Hakuro-nishiki', która po zakończeniu kwitnienia cieszy oko różowawymi listeczkami. Wyjątkowo oryginalnie na rabatach wyglądają szerokie, czerwonawe, niesymetrycznie rozgałęzione pędy wierzby sachalińskiej (Salix udensis) 'Sekka'.

Tekst: Bogumiła Bulga www.projektowanie.ogrodow.com

Zdjęcie tytułowe: milmed/Fotolia