Instalacja elektryczna oświetlenia zewnętrznego na działce
Od tego, jakim napięciem (12, 24 czy 230 V) będzie zasilane oświetlenie ogrodowe, zależy dopuszczalna moc lamp oraz możliwość podłączania do instalacji zewnętrznej dodatkowych urządzeń, np. elektronarzędzi ogrodowych lub grilla elektrycznego.
Instalacja niskiego napięcia
Niskie napięcie, czyli 12 lub 24 V, jest korzystne tylko na niewielkich działkach, z kilkoma punktami oświetleniowymi rozmieszczonymi na przykład wzdłuż dojścia do budynku.
Do wykonania takiej instalacji można użyć dowolnego kabla i ułożyć go w gruncie na dowolnej głębokości i w dowolny sposób. Dla zabezpieczenia przed uszkodzeniem podczas prac w ogrodzie kabel warto umieścić w karbowanej rurce ochronnej.
Przekrój żył w przewodzie należy dobrać do długości instalacji oraz jej obciążenia. Liczba żył zależy od tego, iloma obwodami będziemy chcieli niezależnie sterować. W miejscach przewidzianych do zamontowania lamp przewody wyprowadza się ponad grunt na wysokość około 1 m.
Instalacja z napięciem sieciowym
Zasilanie oświetlenia napięciem sieciowym 230 V jest wskazane na dużych posesjach, na których planowane są liczne źródła światła.
Na taką instalację trzeba użyć kabla o odporności napięciowej izolacji do 1 kV (symbol YKY) i przekroju żył – 2,5 mm2.
Kable układa się w wykopie na głębokości 70 cm. Do zasilania pojedynczego obwodu wystarczy kabel trójżyłowy, ale do zasilania trzech obwodów konieczny będzie pięciożyłowy.
Jeśli w jednym obwodzie składającym się z kilku lamp pierwsza i ostatnia lampa znajdą się w zbliżonej odległości od zasilania, to warto zastosować tzw. zasilanie pierścieniowe i przewód zasilający wszystkie te lampy ułożyć w postaci pętli wychodzącej z punktu zasilania i powracającej do niego. Dzięki temu lampy będą zasilane dwustronnie i w razie uszkodzenia fragmentu instalacji będą nadal działać.
Prowadzenie kabli
Jeśli w ogrodzie ma być kilka obwodów oświetleniowych (na przykład kilka włączanych odrębnie grup lamp lub lampy zasilane różnym napięciem), to obwody te należy wyodrębnić z głównego obwodu zasilającego oświetlenie zewnętrzne i podłączyć je do odpowiednich aparatów sterujących, a do obwodów, które mają zasilać lampy niskonapięciowe (na 12 lub 24 V), podłączyć transformatory i dodatkowe bezpieczniki montowane za transformatorem (po stronie niskonapięciowej).
Wszystkie te urządzenia i bezpieczniki warto zamontować w oddzielnej rozdzielnicy umieszczonej np. w garażu, a przewody zasilające wyprowadzić na zewnątrz w rurkach poprowadzonych po ścianie domu.
Dla ułatwienia sterowania oświetleniem i tym samym oszczędnego zużywania energii elektrycznej, oświetlenie ogrodowe warto wyposażyć w specjalne czujniki.
|
Wybór lamp
Z metalu czy z tworzywa?
- Lampy zewnętrzne produkuje się z tworzyw sztucznych, stopów aluminium i żeliwa. Te z tworzyw sztucznych są lekkie i nie rdzewieją – są najtańsze, ale i najmniej trwałe. Bardziej odporne na uszkodzenia są lampy z aluminium i stali. Wysokie latarnie ogrodowe wykonuje się najczęściej z żeliwa. Ponieważ są bardzo ciężkie, do ich montażu może być niezbędny dźwig.
- Oprawy wykonuje się z tworzyw sztucznych (poliwęglanu) lub szkła odpornego na uderzenia i wysoką temperaturę. Mogą być przezroczyste lub matowe. Mają przeróżne kształty.
Tradycyjne czy energooszczędne?
Wybierając lampy, powinniśmy dopasować je do oczekiwanego efektu oświetlania i napięcia, jakim mają być zasilane, do miejsca, w którym będą zamontowane, i czasu, jaki mają świecić:
- żarówki tradycyjne – można montować tam, gdzie będą świeciły przez krótki czas,
- źródła energooszczędne: świetlówki kompaktowe, halogeny, diody LED – należy zainstalować do stałego oświetlenia, bo zużywają one kilkakrotnie mniej energii w porównaniu ze zwykłymi żarówkami.
Wszystkie, a więc także zewnętrzne obwody elektryczne muszą być zabezpieczone w tablicy rozdzielczej wyłącznikami:
Przewody zasilające oświetlenie powinny być poprowadzone w rurkach osłonowych. Trasa, którą będzie prowadzony kabel zasilający poszczególne lampy, nie może przebiegać blisko dużych drzew, wzdłuż fundamentów ani też w odległości mniejszej niż 80 cm od rur wodociągowych. Reflektory halogenowe montowane w podsufitce okapów lub daszków muszą być przystosowane do montażu w materiałach łatwopalnych. Należy kupować tylko takie lampy, które mają wymagane oznaczenia:
|
Kody IP zalecane zależnie od rodzaju lamp | |
Rodzaj lampy | Zalecany kod IP |
niskonapięciowe (12 lub 24 V) | IP21 |
zasilane napięciem 230 V, w zależności od ich usytuowania: |
|
|
minimum IP44 |
|
IB55 |
|
IP65 |
|
IP68 |
Tekst: Joanna Dąbrowska
Komentarze