Zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris)

Zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris) nazywany też zawilcem leśnym to gatunek byliny zaliczanej do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). W naturze można go spotkać na obszarze niemal całej Europy i Azji, w tym także na nielicznych stanowiskach w Polsce. Ze względu na rzadkość występowania, roślina objęta jest w naszym raju częściową ochroną gatunkową, dlatego do uprawy nie wolno pozyskiwać jej ze stanowisk naturalnych.

Zawilec wielkokwiatowy to niewysoka bylina (ok. 30-40 cm wys.), posiadająca podziemne kłącze z długimi rozłogami. Wiosną rozwija rozetę okrągłych w zarysie, pierzastych, zwykle pięciodzielnych i mocno powcinanych, zielonych liści.

Spomiędzy liści roślina wypuszcza miękko omszone, wzniesione, smukłe, bezlistne, zielone, czasami podbarwione na brązowo pędy kwiatowe. Są one zwieńczone pojedynczym, dużym kwiatem o białych płatkach i licznych, dość długich pręcikach, zakończonych dużymi, żółtymi pylnikami (pręciki tworzą szeroki pierścień wokół wypukłego dna kwiatowego). Najczęściej są pięciodzielne, ale wiele odmian ozdobnych posiada kwiaty pełne. Zawilec wielkokwiatowy kwitnie pod końca kwietnia, w maju i czerwcu. Pojedyncze kwiaty może wykształcać aż do sierpnia.

Po przekwitnieniu rośliny, kwiaty przekształcają się w puszyste owocostany.

Wymagania i uprawa

Zawilec wielkokwiatowy jest typową byliną na stanowiska półcieniste, ale dobrze radzi sobie też na słońcu. Potrzebuje przepuszczalnej, lekkiej, umiarkowanie wilgotnej, próchniczej, wapiennej gleby. Dobrze znosi przejściową suszę i jest całkowicie odporny na mróz, dlatego nie wymaga zimowego okrycia.

Rozmnażanie zawilca wielkokwiatowego jest bardzo proste, gdyż wystarczy roślinę podzielić lub pobrać z niej sadzonki rozłogowe. Dobrze rozmnaża się też za pomocą nasion (na odpowiednich stanowiskach daje obfity samosiew).

Zastosowanie

Zawilec wielkokwiatowy to bardzo piękna, wiosenna bylina, doskonale nadająca się do uprawy w ogrodach leśnych i naturalistycznych. Ponieważ mocno rozrasta się za pomocą rozłogów, najładniej prezentuje się w dużych grupach np. pod drzewami lub krzewami. Może być też uprawiana na skalniakach, skarpach i w ogródkach żwirowych, a także stanowić obrzeże ogrodowej ścieżki. Dobrze komponuje się z niezapominajkami, kuklikami, floksem szydlastym, brunerą wielkolistną, pierwiosnkiem wyniosłym czy orlikami. Kwiaty rośliny nadają się też do cięcia, choć są dość nietrwale.

Ze względu na długi system korzeniowy, podziemne rozłogi i tworzenie licznych nasion, zawilec może stać się w ogrodzie ekspansywny, dlatego należy mieć go pod kontrolą.

Wybrane odmiany

• 'Polish Star' – pełne kwiaty z mocno postrzępionymi, lekko zazielenionymi w środkowej części korony płatkami
• 'Elise Feldman' – pełne, pomponiaste, białe kwiaty

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: "Anemone sylvestris"/Eklandet/CC0 1.0, Mars 2002/CC BY-SA 3.0/Link, miniformat65/Pixabay