Rzeźbiarz ogrodów | Reportaż ogrodowy

Ponad dwadzieścia lat temu Maria i Marian Gaś kupili szmat ziemi (0,5 ha) pod Łodzią z myślą o rekreacji po tygodniu pracy. Była to zwykła działka użytkowa z warzywami i drzewami owocowymi, na którą przyjeżdżali z małymi dziećmi z Łodzi. Tak trwało przez kilka lat. Jednak w pewnym momencie panu Marianowi znudziło się patrzenie na rośliny "do zupy" i ich uprawa, może właśnie dlatego, że miał artystyczną wrażliwość.

– W miarę jak stawałem się starszy, moje zainteresowania z rzeźbiarstwa artystycznego skierowałem na ogrodnictwo – przyznaje się właściciel. – Powoli, systematycznie zacząłem zmieniać charakter posesji na bardziej ozdobny i co tu dużo mówić, przyjemniejszy do wypoczynku. Minęło sporo czasu, zanim poczułem się usatysfakcjonowany wyglądem ogrodu. I ciągle jeszcze coś zmieniam i dodaję.

Zmiana charakteru posesji pociągnęła za sobą radykalne zmiany w życiu rodziny. Właściciele sprzedali mieszkanie w Łodzi i zbudowali całoroczny wygodny dom na tej działce. Bo tu, w ładnym zielonym otoczeniu, zapragnęli mieszkać na stałe.

Z rzeźbiarza pracującego w drewnie, glinie i kamieniu pan Marian przeistoczył się w rzeźbiarza zieleni albo inaczej ujmując - rzeźbiarza własnego ogrodu. Okazuje się, że obie dziedziny mają ze sobą więcej wspólnego, niż się z pozoru wydaje. Bo tak naprawdę pan Marian nadal pracował w tych samych materiałach! Tyle tylko że w innej skali i trochę w odmienny sposób. Efekty jego pracy doceniła nie tylko rodzina. Wielu znajomych prosiło go o pomoc w zakładaniu ogrodu. Z dobrym skutkiem! Nic więc dziwnego, że ta dziedzina stała się wkrótce jego profesją. I tak już jest od blisko dwudziestu lat.

fot. L. Jampolska

Ogród prawie naturalistyczny

Podstawowym celem właściciela było stworzenie przestrzeni nawiązującej do okolicznych pól i lasów oraz pejzażu wiejskiego. Ogród jest w dużej mierze ogrodem naturalistycznym z ogromną liczbą drzew i krzewów zimozielonych oraz roślin o kolorowych liściach i kwiatach. Ale znajdujemy w nim również elementy uporządkowane i formalne.

Projektant podzielił rozległą działkę na trzy strefy. Wokół domu założył ogród o charakterze najbardziej reprezentacyjnym z uporządkowanym, przejrzystym układem roślin i elementów małej architektury ogrodowej. Umieścił tu fontannę w kamiennym kręgu, otoczoną ławeczkami i formowanym żywopłotem z grabów. Jest tu również szaroniebieska pergola z miejscami do odpoczynku, usytuowana przy ogródku różanym oraz oddzielny placyk ze żwiru i podkładów kolejowych, nad którym rozpina płaczącą koronę wiąz o zwisających gałęziach. Na wszystkie te elementy architektoniczne roztacza się widok z zadaszonego tarasu, gdzie gospodarze zasiadają do codziennych posiłków oraz przyjmują gości.

Kiedy dzieci Marii i Mariana były małe, w tym miejscu ojciec urządził im oczko wodne do letnich kąpieli. Po latach zastąpił je ciekawą kompozycją w kształcie kręgu. Żwirowe trójkąty oddzielają bale z podkładów kolejowych. Nad nimi góruje wiąz ze zwieszającymi się gałęziami, fot. L. Jampolska

W środkowej części ogrodu, traktowanej przez właściciela jako zasadnicza, pojawia się już bardziej naturalistyczna przestrzeń. Nad sztucznie wykonanym oczkiem wodnym stoi drewniana altana opleciona powojnikami. Przed altaną rozciąga się drewniany podest z niewielkim molem, zawieszonym nad taflą wody. Z pagórka usypanego w głębi ogrodu, naprzeciwko altany, spływa wijący się meandrami strumień. Trzeba przyznać, że jest to wyjątkowo urokliwe miejsce w ogrodzie i nic dziwnego, że domownicy i goście chętnie je odwiedzają.

W tej strefie ogrodu znajduje się również kilka wypoczynkowych zaułków, wydzielonych wśród formowanych żywopłotów i kęp roślin oraz zegar słoneczny, którego wskazówką jest… smukły pień miłorzębu, rzucający cień na utwardzone podłoże.

Formowany z grabów tunel kieruje do najdalej położonej w ogrodzie krajobrazowej strefy leśnej. Pan Marian posadził tu kępy sosen, modrzewi, brzóz i dębów. Są to drzewa zapożyczone z okolicznych lasów. Podszyt lasku tworzą azalie i różaneczniki, kosodrzewina i jałowce. Na ziemi, między iglastą ściółką, rozrastają się kobierce z roślin zadarniających. Na gołe pnie sosen i brzóz wspina się natomiast zimozielony bluszcz. Ta część ogrodu ma charakter najbardziej dziki i naturalistyczny.

Rzeźbienie ogrodu

Aby powstał tarasowy układ ogrodu, najpierw potrzebne było ukształtowanie terenu. Rzeźbiono nie tylko w gruncie zastanym na posesji. Dodatkowo dowieziono aż 100 ciężarówek ziemi! Przydał się więc zmysł przestrzenny właściciela, który cieszył się, że posesja nie jest zupełnie płaska. Na długości 100 m miała spadek 1,5 m, co znacznie ułatwiło utworzenie na niej kilku rozległych tarasów.

Na najwyżej położonym tarasie stoi dom z ogrodem formalnym. Niżej położony taras ma charakter wodno-wypoczynkowy. Nietrudno się domyślić, że na najniższym rozciąga się naturalistyczny lasek.

Wyprofilowanie tarasów pozwoliło osiągnąć bardziej wyrazisty podział na poszczególne strefy. Jednocześnie projektant unikał niepotrzebnych podziałów w postaci zbyt stromych uskoków czy siatki ścieżek. Dlatego funkcję traktów komunikacyjnych przejęły w tym ogrodzie głównie trawniki. Utwardzono tylko podjazdy do budynku i wiaty garażowej oraz placyki wypoczynkowe. Nieliczne krótkie przejścia między kępami roślin wysypano grubą warstwą kory ogrodniczej. I to wystarczyło, by służyły przechodniom i nie przerastała przez nie trawa.

Ogród zaułków

Widząc moc roślin i zwarte nasadzenia, trudno uwierzyć, że właściciele nie zastali na działce drzew ozdobnych. Wszystkie rośliny ozdobne zasadzono dopiero za ich czasów. Pan Marian projektował przestrzeń w taki sposób, by stanowiła ciąg odrębnych zaułków, ale połączonych jedną wspólną cechą - roślinnością zimozieloną. Zaowocowało to tym, że ogród, choć z bardzo różnorodnymi elementami, sprawia wrażenie spójnej całości.

Właściciel od początku starał się, by rozległa przestrzeń nie była widoczna od razu, ale umiejętnie przesłonięta wręcz zachęcała do pójścia w głąb posesji. I trzeba przyznać, że ten zabieg w pełni mu się udał. Ogród wciąga widza do swego wnętrza.

Pan Marian zastosował również inny ciekawy sposób na uatrakcyjnienie przestrzeni wielkiej działki, nadając sąsiadującym ze sobą zakamarkom odmienną dynamikę. Na przykład, przy rozległych połaciach zielonej murawy (sprawiającej wrażenie spokoju i wyciszenia) zbudował kaskadę wodną oraz strumień spływający wieloma meandrami do oczka wodnego (elementy wodne mają różnorodną wysokość, pełno tu żwirowych półwyspów, mostków i przejść, słyszy się szmer wody).

Zbudowanie oczka wodnego o wymiarach 15 x 18 m i głębokości 1,5 m, kaskady i strumienia oraz wykończenie ich brzegów wymagało sporo czasu i inwencji twórczej. Drewniana altana i pomost z molem wysuniętym nad wodą celowo zostały tak ustawione, by właściciele mogli obserwować z bliska karasie i karpie koi pływające w jeziorku. Panu Marianowi znakomicie udało się również zakomponować roślinność wodną i przybrzeżną wokół zbiornika wodnego. Wygląda jak w naturze i to sprawia autorowi największe zadowolenie.

– Wszystko, co człowiek robi ponad to, co może uczynić sama natura, moim zdaniem wygląda sztucznie. I tego przede wszystkim trzymałem się, tworząc własny ogród.

Drewniana pergola osłania miejsce do wypoczynku przy ogródku różanym. Drewno pomalowano bejcą w kolorze zszarzałego błękitu. Placyk utwardzono łamanymi płytami szarego granitu, aby zakątek był kolorystycznie spójny, fot. L. Jampolska	Ogród i wiele elementów małej architektury mają kształt prostokąta. By przełamać te ostre linie i podziały, pan Marian wprowadził elementy o kolistych kształtach. Jednym z nich jest okrągły placyk wokół fontanny (w postaci niewielkiego źródełka). Ławki i treliaże z formowanymi grabami są półokrągłe, fot. L. Jampolska

Lilianna Jampolska