Uprawa nowalijek w gruncie i w inspekcie | Kiedy siać pierwsze warzywa?

Wiosna to czas na nowalijki

Zmęczeni długą i ponurą zimą, z utęsknieniem czekamy na wiosenne słońce. Kiedy śniegi zaczynają topnieć, a temperatura na zewnątrz coraz częściej osiąga wartości dodatnie, to znak, że należy rozpocząć pierwsze prace ogrodnicze.

Przedwiośnie i wczesna wiosna w ogrodzie to głównie pora przycinania drzew i krzewów, nie należy jednak zapominać, że to również doskonały czas na uprawę nowalijek.

Fot. ruslan_100 / Fotolia

Uprawa nowalijek w gruncie

Panujące na przedwiośniu i wczesną wiosną wahania temperatury, krótki dzień i ryzyko przymrozków, to nie najlepsze warunki do rozwoju roślin. Dlatego pierwszymi warzywami, jakie możemy wtedy wysiewać, powinny być rośliny dnia długiego o krótkim okresie wegetacji (zakwitające, gdy dzień trwa powyżej 12 godzin, a wiec najlepsze do uprawy podczas dnia krótkiego), które są odporne na niskie temperatury i znoszą krótkotrwałe przymrozki.

Pierwsze wysiewy warzyw do gruntu

• Przy dobrej pogodzie, sezon możemy rozpocząć już w drugiej połowie marca, wysiewając do gruntu rzodkiewkę, szpinak i roszponkę, gdyż ich nasiona wschodzą przy temp. 5°C i dobrze sobie radzą z krótkotrwałymi przymrozkami. Zagony warto jednak zabezpieczyć włókniną, gdyż nie tylko osłoni ona siewki przed chłodem i przyspieszy zbiory, ale też zatrzyma w podłożu wilgoć i zapobiegnie masowemu rozwojowi niektórych szkodników (np. śmietki).
• Pod koniec marca do gruntu można także wysiewać nasiona kopru, ale ponieważ młode rośliny słabiej od poprzednich gatunków znoszą przymrozki, powinny zostać osłonięte włókniną. Koper warto też siać sukcesywnie co 2-3 tygodnie, gdyż w ten sposób można znacząco przedłużyć okres jego zbiorów.
• Dobrą propozycją na początek sezonu jest również sałata masłowa i jej kuzynka cykoria endywia, które mimo delikatnego wyglądu, znoszą spadki temp. nawet do -5°C. W przeciwieństwie do poprzednich warzyw, sałatę i endywię powinno się jednak uprawiać z rozsady, a nie z siewu wprost do gruntu.

Rozsada: własna czy kupiona?

Jeśli nie dysponujemy szklarnią, rozsadę możemy kupić w sklepie ogrodniczym lub u producenta, gdyż jej przygotowanie we własnym zakresie jest dość kłopotliwe. Wprawdzie można spróbować wysiać nasiona do kuwet i umieścić je na parapecie okiennym, ale niedostatek słońca, brak przewiewu i nieodpowiednia temperatura, panująca w mieszkaniu, mogą szybko doprowadzić do pojawienia się chorób grzybowych oraz osłabienia i wyciągania się młodych siewek.

Zbiory wysianych w marcu warzyw są uzależnione od gatunku i mogą rozpocząć się już po 40 dniach (rzodkiewka). Na sałatę przyjdzie nam jednak poczekać nieco dłużej, bo od chwili siewu do zbioru mija ok. 4-5 tygodni.

Fot. sonderangebod / Pixabay

Uprawa nowalijek w inspekcie

Wczesnowiosenny zbiór warzyw możemy przyspieszyć, jeśli ich nasiona zamiast do gruntu wysiejemy do inspektu. Warunki panujące w inspekcie są znacznie łagodniejsze niż na zewnątrz (mniejsze różnice temperatur, większa wilgotność), dlatego sprzyjają szybszemu rozwojowi siewek.

W inspekcie panują szczególne warunki, dlatego uprawiając w nich rośliny, warto wiedzieć, na co należy zwrócić szczególną uwagę: 

• Nasiona warzyw, które wymagają pikowania, przed umieszczeniem w inspekcie powinny zostać wysiane w wielodoniczki lub kuwety.
• Nasiona roślin nie tolerujących przesadzania np. rzodkiewki czy koperku, lepiej jest wysiewać rzutowo wprost do gruntu lub w rzędy.

Uprawiając warzywa w inspekcie należy też pamiętać, że w cieplejsze dni pojemniki powinno się wietrzyć, co pozwoli ograniczyć rozwój chorób grzybowych.

W dni bardzo słoneczne dobrze jest też osłaniać inspekty przed bezpośrednim słońcem, a przed zapowiadanymi przymrozkami, okrywać je na noc słomianymi matami.

Gatunki do uprawy w inspekcie

Ciepłe lub zimne inspekty, to doskonałe miejsce pod uprawę buraka ćwikłowego na botwinkę, rzodkiewki, sałaty, kopru, rzeżuchy, szczypiorku oraz korzeni pietruszki na natkę lub cebuli na szczypior.

Możemy też przygotować w nich rozsadę niektórych warzyw o długim okresie wegetacji np. kapusty głowiastej, selera, pora, kalarepy czy kalafiora.

Fot. focus finder / Fotolia

Rozsada warzyw ciepłolubnych

Inspekty możemy też wykorzystać pod uprawę rozsady niektórych warzyw ciepłolubnych np. pomidora, papryki. Nadają się do tego jednak wyłącznie inspekty ciepłe (ogrzewane sztucznie lub z grubą, biologiczną warstwą grzewczą), gdyż młode siewki tych gatunków nie znoszą chłodu i do rozwoju potrzebują temperatur wynoszących ok. 20-22°C w dzień oraz 15-18°C w nocy.

Jeśli w marcu nie jesteśmy w stanie zapewnić im takich warunków w inspekcie, lepiej rozpocznijmy przygotowanie rozsady w domu lub wiosną kupmy gotową w centrum ogrodniczym. W ciepłym inspekcie na przełomie marca i kwietnia możemy też rozpocząć uprawę ogórka z rozsady.

Wiosenny siew warzyw późniejszych

Warto pamiętać, że koniec marca i początek kwietnia  to jednak nie tylko okres uprawy nowalijek i przygotowywania rozsad, ale też odpowiedni czas na gruntowy siew warzyw z dłuższym okresem wegetacji, których zbiór rozpoczyna się na początku lata (np. marchew, pietruszka, bób, groch, cebula, koper, szczypiorek).

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcie tytułowe: ldprod / Fotolia