Mrówki faraona | Skąd się biorą? Czy gryzą? Jak i czym skutecznie je wytępić?
Mrówki faraona to malutkie insekty, które często pojawiają się w naszych domach. Nie tylko wywołują obrzydzenie, ale też kradną i zanieczyszczają jedzenie. Dodatkowo potrafią świetnie chować swoje gniazda, co utrudnia ich zwalczanie. Na szczęście istnieje wiele sposobów walki z mrówkami faraona, ale najważniejsze jest, aby działania na mrówki faraona podjęli wszyscy mieszkańcy klatki, gdyż to właśnie w mieszkaniach domów wielorodzinnych ich usunięcie jest najtrudniejsze. Jak wyglądają mrówki faraona? Czy mrówki faraona są szkodliwe? Czy mrówki faraona gryzą? Gdzie są gniazda mrówek? Jak pozbyć się mrówek faraona?
Jak wyglądają mrówki faraona?
Mrówki faraona (Monomorium pharaonis) to bardzo małe owady, które mają brązowo-rudy lub żółto-rudy kolor. Największe są oczywiście królowe, które mogą mieć do 4 mm długości, są ciemniejsze i jako młode osobniki posiadają skrzydełka. Robotnice mają 2,5 mm, a samce 2 mm oraz czułki i odnóża. Wszystkie osobniki mają 6 lub 8 przyoczek, a czułki składają się z 12 segmentów. Mrówki faraona są bardzo podobne do mrówek złodziejek, ale te drugie mają czułki złożone z 10 segmentów.
Skąd pochodzą mrówki faraona?
Nie wiadomo skąd dokładnie pochodzą mrówki faraona, a różne źródła podają różne miejsca ich pochodzenia. Jednak najprawdopodobniej mrówki faraona pierwotnie występowały w Afryce Zachodniej, Azji lub Indonezji. Jak większość insektów do innych krajów trafiły na pokładach statków, a że dobrze radzą sobie w różnych warunkach, to aktualnie mrówki występują niemal na całym świecie, a w samej Polsce spotkać można ponad 100 gatunków tych owadów. Jednak to właśnie mrówki faraona są najbardziej uciążliwe i najczęściej wchodzą do mieszkań i domów.
Jakie powodują szkody?
Mrówki faraona są bardzo małe, a mimo to potrafią narobić sporo szkód. Niszczą i zanieczyszczają jedzenie, pozostawiając na nim zarazki, bakterie i odchody. Przemieszczają się po blatach, podłogach i rurach kanalizacyjnych, więc mogą przenosić groźne dla człowieka patogeny, dlatego po zauważeniu mrówek w produktach należy je od razu wyrzucić, a miejsca po usunięciu gniazd zdezynfekować specjalnymi środkami lub wodą z octem. Dodatkowo wgryzają się w produkty i opakowania, robiąc w nich dziury. Potrafią wejść nawet do szczelnie zamkniętych pojemników, uszkadzając je i powodując kolejne straty.
Czy są groźne? Czy gryzą?
Mrówki faraona mogą ugryźć, ale jest to bardzo rzadkie i występuje tylko, gdy mrówka czuje się zagrożona. Ugryzienie może być bolesne i powodować swędzenie, ale tylko u osób uczulonych na ich jad. Dodatkowo może dojść do zakażenia ze względu na drobnoustroje, które przenoszą mrówki. W praktyce jednak zdarza się to niezwykle rzadko i nie jest zbyt dotkliwe, dlatego raczej nie ma powodów do paniki. Dużo dotkliwej gryzą mrówki czerwone, ale one występują głównie w lasach lub na łąkach.
Co jedzą mrówki faraona? Jak się rozmnażają?
Mrówki faraona żywią się przede wszystkim produktami bogatymi w białko i węglowodany, ale w czasach głodu są w stanie jeść praktycznie wszystko. Najłatwiejszy dostęp do żywności wszelkiego rodzaju zapewnia mrówkom człowiek, dlatego owady te najczęściej żyją w naszym bliskim sąsiedztwie, wchodząc do domów i mieszkań, a następnie zakładając gniazda w dogodnych lokalizacjach. Mrówki faraona bardzo szybko się rozmnażają, co utrudnia ich wytępienie – w ciągu kilku lat mogą opanować cały wieżowiec, zaczynając tylko od jednego gniazda.
Królowa w ciągu swojego życia składa tysiące jaja, z których wykluwają się kolejne pokolenia. Co ciekawe z niezapłodnionych jaj powstają samice, a z zapłodnionych samce. Osiągnięcie pełnej dojrzałości (od jaja do postaci dorosłej) trwa zazwyczaj 38 dni. To, co charakterystyczne dla mrówek faraona, to liczba królowych. W gnieździe może być ich bardzo dużo, a z czasem kolejne królowe wyruszają, aby znaleźć nowe miejsce, w którym zakładają kolejne gniazdo. Młode królowe można łatwo rozpoznać – są nieco większe i mają skrzydełka, które z czasem odpadają. Duża liczebność królowych oznacza, że wyłapywanie pojedynczych mrówek nic nie da, gdyż braki w liczebności robotnic zostają szybko zauważone, co powoduje, że królowe zaczynają składać więcej jaj.
Gdzie mrówki faraona mają gniazda? Gdzie żyją, gdzie się chowają?
Z uwagi na ich niewielki rozmiar mrówki faraona mogą przechodzić przez najmniejsze szczeliny i łatwo wędrować między mieszkaniami za pomocą ciągów wentylacyjnych i po rurach kanalizacyjnych. To w połączeniu z dużą liczebnością królowych sprawia, że mrówki faraona mogą założyć nawet kilkanaście gniazd w jednym domu i kilkaset w całym bloku, co utrudnia ich wytępienie.
Gniazda mrówek faraona zazwyczaj znajdują się w miejscach trudno dostępnych dla człowieka, ciemnych i zlokalizowanych w pobliżu źródła pożywienia. Mogą to być niewielkie wnęki, czy dziury, ale też miejsca, do których rzadko się zagląda np. dno szuflady, półka w bieliźniarce, czy szafka z książkami. Gniazda najłatwiej jest zlokalizować, obserwując ścieżki mrówek i dokładnie sprawdzając każdy zakamarek. Znalezioną kolonię warto od razu zniszczyć specjalnym środkiem lub dokładnie czyszcząc, a następnie dezynfekując to miejsce. Jednak główne gniazdo jest zazwyczaj w miejscu niedostępnym dla ludzi (np. przy rurach kanalizacyjnych), a królowa szybko wydaje na świat kolejne pokolenia.
Co na mrówki faraona? Jak skutecznie zwalczyć?
Walka z mrówkami faraona jest często długa i żmudna, ale aby była owocna, musi być konsekwentna. Najlepiej stosować kilka sposobów zwalczania mrówek, co zwiększy szansę na sukces. Do wyboru są metody:
• domowe – zapachy i substancje odstraszające np. ocet, mięta, lawenda, sól, pieprz i cynamon;
• mechaniczne – ręczne usuwanie gniazd i ścieżek np. za pomocą wody z octem;
• trutki na mrówki – mogą mieć formie spray’u, proszku, żelu lub pułapek. Ich rodzaj trzeba dobrze wybrać w zależności od potrzeb. Niektóre pułapki na mrówki są bezpieczne dla ludzi i zwierząt domowych, a inne mogą być szkodliwe, co jest problematyczne przy małych dzieciach;
• profesjonalne – dezynsekcja.
Jak wspomniano wcześniej najlepiej wykorzystać kilka metod jednocześnie. Ustawienie mięty, czy wykorzystanie lawendy będzie działało odstraszająco, trutki pomogą zlikwidować gniazda (zwłaszcza te środki na mrówki, które owady zanoszą do gniazda), a ręczne likwidowanie gniazd przyspieszy cały proces. Należy pamiętać, że w przypadku mieszkań bardzo ważne jest, aby walkę z mrówkami podjęli wszyscy mieszkańcy bloku. W przeciwnym razie problem będzie stale nawracał, gdyż królowe będą przedostawać się do kolejnych mieszkań, zakładając nowe gniazda. W skrajnych sytuacjach o pomoc można poprosić specjalistów, którzy przeprowadzą dezynsekcję.
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, G.T., zdjęcie tytułowe: pichit1422 / Adobe Stock
