Starzec popielny / Mróz (Jacobaea maritima)

Starzec popielny (Jacobaea maritima syn. Senecio cineraria i Cineraria maritima) nazywany też starcem popielatym, srebrzystym lub mrozem to niewielki, zimozielony półkrzew należący do rodziny astrowatych (Asteraceae). Jego ojczyzną jest południowa Europa, ale jest też często uprawiany w innych rejonach świata.

Starzec popielny w naturze jest rośliną wieloletnią, dorastającą do ok. 70-80 cm wys., jednak ze względu na brak mrozoodporności w naszym kraju uprawiany jest jako roślina jednoroczna.

Starzec tworzy sztywne, rozgałęzione, wzniesione, jedwabiście omszone w górnej części i drewniejące u podstawy pędy, porośnięte naprzemianległymi parami dużych, owalnych, mocno powcinanych, pierzastych, długoogonkowych liści, w całości pokrytych delikatnym, białoszarym, miękkim, jedwabistym kutnerem.

Starzec popielny kwitnie latem (VI-VII) na szczytach pędów rozwijają się drobne, żółte, zebrane w szczytowe baldachogrona koszyczkowe kwiaty, osadzone na długich, sztywnych łodyżkach. Kwiaty pojawiają się w drugim roku uprawy.

Po przekwitnieniu przekształcają się w koszyczkowe owocostany, wypełnione drobnymi, puszystymi nasionami.

Wymagania i uprawa

Starce popielne w uprawie oczekują słonecznego stanowiska, gdyż nie tolerują nawet niewielkiego cienia. Preferują też lekkie przepuszczalne podłoże, gdyż nie znoszą nadmiaru wilgoci. Posadzone na glebach ciężkich, zimnych i mokrych lub narażone na częste opady deszczu, szybko tracą swoją urodę i zaczynają chorować, gnić, a nawet zamierać.

Z racji swojego pochodzenia, starce nie są też odporne na mróz, dlatego w naszym kraju najczęściej uprawia się je jako rośliny jednoroczne. Możemy jednak przechować je przez zimę w jasnym, chłodnym pomieszczeniu, a wiosną, przed dalszą uprawą, przyciąć, aby lepiej się zagęściły. Obcięte fragmenty możemy potraktować jako sadzonki i wykorzystać do rozmnażania.

Starce popielne zwykle rozmnaża się z nasion, wysiewanych wiosną do ciepłego inspektu (III-IV).

Zastosowanie

Największą ozdobą starców popielnych są ich srebrzystobiałe, pierzaste liście, dlatego rośliny mają w ogrodzie wiele zastosowań. Doskonale uzupełniają kompozycje z kwiatów o wyrazistych barwach (np. aksamitek, begonii stale kwitnących i bulwiastych, szałwii błyszczących, pelargonii), do tworzenia dywanów kwiatowych oraz jako obwódki rabat i kwietników.

Można również wykorzystywać je do sadzenia wzdłuż ścieżek lub chodników bądź zestawiać z innymi roślinami śródziemnomorskimi takimi jak np. lawenda czy szałwia lekarska.

Nadają się też do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach. Ze względu na niewielkie wymagania i tolerancję na suszę, bywają też sadzone na cmentarzach.

Pędy starców można też suszyć i wykorzystać do tworzenia suchych bukietów.

Wybrane odmiany

• 'Silver Dust' – liście mocno powcinane, intensywnie srebrzyste
• 'Cirrus' – liście słabiej powcinane
  
  

Ciekawostki

Filcowaty, srebrzystobiały kutner, pokrywający całą roślinę, przypomina szron, dlatego starce popielne nazywane są popularnie mrozami.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: romansl/Depositphotos,  Eduardo Soares/Unsplash, _Alicja_/Pixabay, scis65/Depositphotos