Mało znane zioła, które warto uprawiać w ogrodzie

Dobrze zaplanowany ogród powinien nie tylko cieszyć oczy, ale także zapewniać wypoczynek, dostarczać zdrowej żywności i naturalnych leków – prawdziwych darów natury w postaci ziół. 

Wśród najpopularniejszych ziół ogrodowych najczęściej uprawia się majeranek, miętę, lubczyk, cząber, lebiodkę i rozmaryn. Ze stanowiska naturalnego natomiast chętnie pozyskujemy rumianek, mniszek, pokrzywę oraz dziurawiec. To cenione gatunki w kuchni i domowej apteczce.

TOP 6 mało znanych ziół

Oprócz typowych roślin leczniczych warto pokusić się też o uprawę mniej znanych gatunków! Ich uprawa wzbogaca nasz ogródek ziołowy, wprawia w zakłopotanie najbardziej dumnych zielarzy i pozwala na kuchenne eksperymentowanie z nowymi smakami!

Jiaogulan posiada pokrój pnący i osiąga ok. 2-3 m wysokości. Kształtem liści przypomina nieco winobluszcz pięcioklapowy. To skarbnica witamin i dobroczynnych związków. Roślinę nie bez powodu nazywa się zielem długowieczności. Wzmacnia organizm, koncentrację, poprawia pracę serca i obniża poziom cholesterolu we krwi. Z powodzeniem można ją stosować (liście i pędy) jako alternatywę korzenia żeń-szenia.

Wymagania i uprawa jiaogulanu

Jiaogulan preferuje miejsca jasne o dużej ilości światła rozproszonego. Optymalne są żyzne, przepuszczalne podłoża o lekko kwaśnym odczynie. Roślina nie jest w pełni mrozoodporna, dlatego warto uprawiać ją w pojemniku. Wtedy przed nadejściem zimy można łatwo przenieść ją do chłodnego, jasnego pomieszczenia. Zimą podlewanie ogranicza się do minimum. Wiosną jiaogulan należy przyciąć do kilkunastu centymetrów nad ziemią. Warto zapewnić mu podporę lub kratownicę. Kilkukrotnie w ciągu sezonu zaleca się podawać nawozy (np.: z potasem). Wymaga regularnego podlewania. Roślinę najłatwiej rozmnażać z sadzonek pędowych. Jeśli wysiewa się nasiona, warto wcześniej namoczyć je w wodzie przez kilkanaście godzin.

Topinambur, słonecznik bulwiasty zdobywa polski rynek i coraz częściej można dostać jego bulwy na targu lub w sklepie. Roślinę można również uprawiać w ogrodzie. Osiąga 1-2 m wysokości. Kwitnie na żółto zwykle od końca lata. Surowiec zbiera się jesienią. Topinambur daje plony przez wiele sezonów. Ma działanie przeciwcukrzycowe, wspomaga przemianę materii, działa przeciwzapalnie i wzmacnia układ odpornościowy.

Wymagania i uprawa topinamburu

Słonecznik bulwiasty preferuje słoneczne, ciepłe, osłonięte stanowiska oraz żyzne, przepuszczalne gleby. Można uprawiać go zarówno w gruncie jak i w pojemniku (obszernym). Bulwy sadzi się w marcu lub kwietniu na głębokości ok. 15cm. Odległość między roślinami powinna wynosić przynajmniej 30cm. Gdy sadzonki osiągną kilkanaście cm długości, warto je kopczykować (jak ziemniaki). Wymaga podpór. W czasie susz roślinę powinno się podlewać. Kilkukrotnie w ciągu sezonu warto podać nawozy wieloskładnikowe. W lipcu nadziemną część przycina się na 2/3 wysokości.

Czosnek niedźwiedzi od kilku lat jest coraz bardziej rozpoznawalny, wciąż jednak nie można zaliczyć go do ziół powszechnie uprawianych. A szkoda! Roślina ma podobnie działanie jak tradycyjny czosnek. Działa jednak skuteczniej od swojego „kuzyna” (zawiera więcej związków siarkowych). Poleca się go stosować przy grypie, anginie, przeziębieniu i wielu innych chorobach wirusowych lub bakteryjnych. Osiąga do 50 cm wysokości.

Wymagania i uprawa czosnku niedźwiedziego

Roślina znakomicie rośnie w miejscach osłoniętych i zacienionych. Z powodzeniem można uprawiać go pod koroną drzew i krzewów. Lubi gleby żyzne, przepuszczalne. Cebule sadzi się na początku jesieni na głębokości 6-8cm. W czasie sezonu wegetacyjnego czosnek należy regularnie odchwaszczać i podlewać. Nawożenie – szczególnie na zasobnych podłożach – nie jest wymagane. Czosnek niedźwiedzi jest bardzo łatwy w uprawie.

Ogórecznik lekarski ze względu na dość atrakcyjny wygląd z powodzeniem można sadzić na rabaty. Przede wszystkim jest to jednak roślina lecznicza. Ziele stosuje się na przyśpieszenie przemiany materii, w chorobach nerek i przy reumatyzmie. Świeże liście i kwiaty dodaje się do sałatek. Z nasion można produkować olej. Roślina dorasta do 60 cm wysokości.

Wymagania i uprawa ogórecznika lekarskiego

Ogórecznik najlepiej uprawiać w miejscach słonecznych, w żyznej, umiarkowanie wilgotnej, wapiennej glebie. Nasiona najlepiej wysiewać od kwietnia do końca maja. Roślina znosi niekorzystne warunki. Wytrzymuje susze. W zasadzie nie wymaga nawożenia.

Palczatka cytrynowa osiąga do 1,5 m wysokości. Wytwarza kępy długich, równowąskich liści. Trudno ją odróżnić od traw ozdobnych. Jej bulwy i podstawy liści są jednak wykorzystywane do przyprawiania zup, sosów i sałatek. Można je również zaparzać jak herbatę. Przyśpiesza przemianę materii i poprawia wygląd skóry.

Wymagania i uprawa trawy cytrynowej

Trawę cytrynową najlepiej uprawiać w miejscu słonecznym, ciepłym, osłoniętym od wiatru. Optymalna jest uprawa pojemnikowa, gdyż roślina nie wytrzymuje polskich zim. Przed nadejściem mrozów powinno się ją przenieść do pomieszczenia. W czasie sezonu wymaga regularnego podlewania, zimą zabieg ogranicza się do minimum. Wiosną roślinę zaleca się przyciąć na wys. ok. 5cm. Raz na kilka lat trawę wymienia się na nowy okaz. To krótkowieczna bylina.

Mizuna to roślina jednoroczna osiągająca ok. 20-30 cm wysokości. Jest często traktowana jako warzywo liściowe. Mięsiste liście mają musztardowy smak. Nadają się do przyprawiania różnorodnych potraw. Są bogate w sole mineralne. Spożywanie liści pobudza trawienie.

Wymagania i uprawa mizuny

Mizuna jest bardzo łatwa w uprawie. To gatunek klimatu chłodnego, znoszący przymrozki. Można uprawiać ją z siewu bezpośredniego lub z rozsady. Nasiona można wysiewać od kwietnia. Zbiór zwykle przeprowadza się po 4-5 tygodniach. Roślinę powinno się regularnie podlewać. Dobrze reaguje na nawozy organiczne i ściółkowanie podłoża.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: Tim Sackton/Flickr/CC BY-SA 2.0, zdjęcia w tekście: manfred.sause/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, PePeEfe/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons