Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos)

Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos) to gatunek okazałego, długowiecznego drzewa z rodziny ślazowatych (Malvaceae). Naturalnie występuje w Turcji oraz w Europie, w tym także w Polsce. Bywa też sadzony w zieleni miejskiej, a w postaci odmian uprawiany także w ogrodach jako drzewo ozdobne.

Wygląd lipy szerokolistnej. Jak ją rozpoznać?

Lipa szerokolistna dorasta do ok. 30-40 m wys i tworzy gruby, prosty pień, pokryty spękaną korowiną oraz szeroką, stożkowatą lub kopulastą, gęstą koronę, złożoną z licznych gałęzi. Młode pędy są czerwono nabiegłe i omszone. Liście rośliny są sezonowe, duże, szerokie, sercowate, z wierzchu zielone i matowe, od spodu jaśniejsze i omszone, głównie w okolicy nerwów. Blaszka liściowa jest piłkowana na brzegach i posiada wyraźne unerwienie. Liście osadzone są na długich, cienkich ogonkach i układają się na pędach skrętolegle. Jesienią, przed opadnięciem przebarwiają się na żółto.

Drzewo kwitnie w czerwcu (najwcześniej ze wszystkich lip), wydając bardzo liczne, miododajne, silnie pachnące, obupłciowe, kremowo-zielonkawe kwiaty z wąskimi, krótkimi płatkami i licznymi, długimi pręcikami. Kwiaty zebrane są na szczytach cienkich szypułek w niewielkie, zwisające, wierzchotkowe kwiatostany. Po przekwitaniu kwiaty przekształcają się w owocostany, mające postać okrągłych, zwisających na długich szypułkach i zaopatrzonych w skrzydełko orzeszków pokrytych twardą, omszoną, wyraźnie żebrowaną skorupką.

Drzewo rozwija głęboki, masywny, silnie rozkrzewiony system korzeniowy.

Wymagania i uprawa lipy szerokolistnej

Lipa szerokolistna w uprawie preferuje ciepłe, słoneczne lub półcieniste stanowiska i żyzne, próchnicze, zasobne w składniki pokarmowe, wilgotne, gliniaste gleby najlepiej o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH. Nie toleruje suszy i zacienienia, ale jest w pełni mrozoodporna i może być uprawiana na terenie całego kraju. Nie najlepiej znosi zanieczyszczone powietrze.

Lipa dobrze rozmnaża się przez wysiew nasion, jednak odmiany ozdobne powinny być rozmnażane przez szczepienie.

Pielęgnacja lipy szerokolistnej

Młode sadzonki lip potrzebują systematycznego podlewania, szczególnie w okresach suszy. Bardzo dobrze reagują na nawożenie nawozami organicznymi jak i mineralnymi, które można wykonywać w okresie wegetacji, tak samo jak u pozostałych roślin ogrodowych.

Lipa posiada naturalny, ładny pokrój, dlatego nie poleca się jej przycinać, ale jeśli konieczna jest korekta pokroju drzewa, zabieg najlepiej wykonać na przedwiośniu (II-III).

Choroby i szkodniki lipy szerokolistnej

Lipa szerokolistna to roślina dość wrażliwa na ataki chorób i szkodników. Zagrażają jej min. takie choroby jak antraknoza drzew liściastych, plamistość obwódkowa liści lipy i mączniaki oraz liczne szkodnik, w tym mszyce, szpeciele (min. rożkowiec lipowy, pordzewiacz lipowy), przędziorki oraz larwy szkodników (w tym min. piędzika przedzimka, nastrosza lipowca). Po zauważaniu szkodnika lub objawów choroby, należy zastosować jeden z aktualnie polecanych preparatów ochrony roślin.

Zastosowanie lipy szerokolistnej w ogrodzie

Lipa szerokolistna może mieć szerokie zastosowanie. Gatunek oraz jego okazałe odmiany chętnie bywają sadzone w parkach i zieleni miejskiej, a ze względu na miododajne kwiaty, także w pobliżu pasiek. Odmiany o mniejszych rozmiarach nadają się do uprawy w ogrodach, głównie jako solitery. Można jednak prowadzić je także w formie szpalerów.

Kwiatostany lipy są cenionym surowcem leczniczym, z którego przygotowuje się preparaty o działaniu napotnym, wykrztuśnym i przeciwzapalnym, wykorzystywane głównie do łagodzenia objawów infekcji grypowych oraz przeziębień.

Wybrane odmiany lipy szerokolistnej

• 'Fastigiata' – odm. o wąskiej, stożkowatej koronie, wolno rosnąca, wys ok. 15-20 m
• 'Rubra' – odm. o intensywnie czerwonych młodych pędach, wys ok. 20 m
• 'Laciniata' – odm. o postrzępionych, karbowanych, nieregularnych i poskręcanych liściach, wys ok. 10-12 m

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Stanford Lone, sea and sun, Dominik, Ruckszio / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!