Kalaminta mniejsza (Calamintha nepeta)

Kalaminta mniejsza (Calamintha nepeta subsp. nepeta) to bylina należąca do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) i jest czasem zaliczana do ziół. W naturze można ją spotkać na południu i południowym wschodzie Europy i północnej Turcji. Preferuje miejsca suche, np. kamieniste zarośla.

Jest to kępkowa roślina zielna osiągająca 50 cm wysokości. Pędy rośliny są mocno rozgałęzione i mają tendencję do drewnienia od dołu. Liście są małe (ok. 1,2 cm szer. i 2,5 cm dł.) szerokojajowate, karbowane lub ząbkowane (płytko lub głęboko) tępe na szczycie i owłosione.

Wytwarza wiechy kwiatostanowe w kształcie cylindrycznym, w których kwiaty zebrane są w pęczki. Są one małe, wyraźnie grzbieciste, białe lub liliowe. Kalaminta kwitnie od lipca do września. Są miododajne.

Cała roślina jest aromatyczna i wydziela zapach zbliżony do mięty i lebiodki. Kalaminty bywają czasem mylone też z kocimiętkami.

Ciekawostką jest, że rośliny bardzo nie lubią zwierzęta jeleniowate.

Wymagania i uprawa

Kalaminta mniejsza jest łatwa w uprawie. Najpiękniej kwitnie na stanowiskach słonecznych (jeśli chcemy uprawiać roślinę jako zioło, czyli dla liści, polecany jest półcień). Jest dość tolerancyjna choć najbardziej lubi podłoże przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne do suchego i wapienne. 

Gdy "zadomowi" się na swoim miejscu staje się niezwykle odporna na suszę. Bylina może przemarzać – dobrze jest ją okrywać na zimę szczególnie w północno-wschodniej Polsce.

Kalamintę przycinamy formująco na wiosnę (rzadziej jesienią). Można też usuwać przekwitłe kwiatostany, by przedłużyć kwitnięcie.

Roślinę rozmnażamy przez podział, który przeprowadza się wiosną.

Zastosowanie

Kalaminty świetnie sprawdzają się w ogródkach ziołowych i warzywnych, ale znane są przede wszystkim w ogrodach skalnych. Są też doskonałe do obsadzania murków oporowych i ścieżek. Rośliny te dobrze sobie radzą w donicach na tarasach i balkonach (sadzone w pojemnikach są często spotykane w ogrodach śródziemnomorskich). Na rabatach pięknie wyglądają sąsiadując z różami.

Są roślinami chętnie odwiedzanymi przez owady zapylające (głownie pszczoły).

Jest znaną przyprawą we Włoszech – używa się jej do zup i sosów, a nawet w produkcji specjalnych serów.

Wybrane odmiany

• 'Blue Cloud' – 30 cm wys., kwiaty jasnoniebieskie, kwitnie od czerwca
• 'Marvalette Blue' – ok. 20 cm wys., niebiesko-fioletowe kwiaty, długie kwitnienie
• 'Kreideweiss' – białe kwiaty
  
  

Ciekawostki

Członkowie amerykańskiego stowarzyszenia branżowego Perennial Plant Association od wielu lat wybierają "Bylinę Roku" (The Perennial Plant of the Year™), a w roku 2021 została nią właśnie kalaminta mniejsza!

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: iVerde, "Calamintha nepeta"/Aries Tottle/CC BY 2.0, "Calamintha nepeta subsp. nepeta"/wallygrom/CC BY-SA 2.0