Haworsja (Haworthia)

Haworsja (Haworthia) nazywana też haworcją, to liczący sobie ok. 160 gatunków rodzaj bylinowych sukulentów zaliczanych do rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae). Ojczyzną większości z nich jest Południowa Afryka, ale wiele gatunków bywa też uprawianych jako rośliny doniczkowe.

Haworsje posiadają mięsiste, grube, często ozdobione białymi brodawkami liście, które tworzą ponad ziemią gęste rozety. Ich wygląd, wielkość i pokrój różnią się w zależności od gatunku.

Ze względu na swoje podobieństwo i wielką różnorodność odmianową, rośliny te bywają mylone z innymi z rodziny złotogłowowatych (np. aloesem). 

Wymagania i uprawa

Haworsje latem oczekują bardzo jasnego, ale osłoniętego przed bezpośrednim słońcem stanowiska oraz wysokiej temperatury (ok. 22-25°C). Będą też wdzięczne za dokarmianie ich nawozami dla kaktusów. Jako sukulenty nie potrzebują dużo wody, dlatego należy podlewać je niezbyt często i umiarkowanie (ziemia przed kolejnym podlaniem musi przeschnąć).

Zimą haworsje wymagają okresu spoczynku w jasnym, ale chłodnym pomieszczeniu (ok. 10-15°C). W tym czasie należy zaprzestać ich nawożenia, a podlewanie ograniczyć do minimum.

W razie potrzeby wiosną rośliny można przesadzić do nowej doniczki, wypełnionej lekkim podłożem lub ziemią dla kaktusów. Przy okazji przesadzania haworsje można bardzo łatwo rozmnożyć, gdyż często tworzą u podstawy rozet rozetki potomne, które wystarczy oddzielić od rośliny matecznej i posadzić w nowej doniczce.

Zastosowanie

Haworsje to dekoracyjne i łatwe w uprawie rośliny. Pięknie prezentują się jako solitery w niewielkich doniczkach, ale nadają się też do tworzenia ogródków żwirowych w pojemnikach z innymi, niedużymi sukulentami i kaktusami.

Wybrane gatunki i odmiany

• Haworsja wąskolistna (H. attenuata) – tworzy niskie rozety zielonych, mięsistych, wąskich, sztywnych, trójkątnych liści, pokrytych białymi brodawkami, które na górnej stronie liścia układają się nieregularnie, a od spodu tworzą poprzeczne rzędy.
• Haworsja pasiasta (H. fasciata) – posiada szerokie, trójkątne liście z rzędami białych brodawek tylko na spodniej stronie (wierzch liścia bez brodawek). Liście tworzą nad ziemią gęste rozety. Odmiany: 'Alba', 'Big Band'.
  
  

• Haworsja Reinwardtii (H. reinwardtii) – (zdj. 2) tworzy trójkątne, mięsiste liście, pokryte poprzecznymi rzędami białych brodawek. Rozety są wąskie i zwarte, ale nie rozwijają się tuż nad ziemią, tylko rosną w górę, przybierając walcowatą formę.
• Haworsja limifolia (H. limifolia) – (zdj. 3) posiada mięsiste, zielone, dość szerokie, trójkątne liście, z obu stron pokryte poprzecznymi rzędami jasnych brodawek. Odmiany: 'Variegata', 'Zebra', 'Spider White'.
• Haworsja Coopera – tworzy gęste rozety mięsistych, jasnozielonych, grubych, a nawet pękatych liści pozbawionych brodawek. Na ich powierzchni widoczne są ciemniejsze, podłużne prążki, a ostro zakończony wierzchołek jest półprzeźroczysty.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Floradania.dk, Galina N/Unsplash