Łosie rogi / Płaskla (Platycerium)

Płaskla (Platycerium) nazywana też łosimi rogami to epifityczna roślina z rodziny paprotkowatych (Polypodiaceae). Do rodzaju zalicza się zaledwie kilka gatunków, zamieszkujących tropikalne lasy Australii, Ameryki Południowej, Afryki i Azji. Płaskla jest także chętnie uprawiana w mieszkaniach jako roślina ozdobna.

Płaskla może osiągać ok. 50-90 cm wysokości, choć jej pokrój jest raczej szeroki i rozłożysty, niż wzniesiony. Roślina tworzy dwa rodzaje liści: płonne i płodne. Liście płonne mają kształt szerokich, gąbczastych, całobrzegich, nieregularnych lub nerkowatych, płaskich tarczek, ściśle przylegających do podłoża i ochraniających krótki pęd oraz korzenie rośliny przed czynnikami zewnętrznymi i wysuszeniem. W nierównościach i zagłębieniach tarczek zbiera się też woda i składniki odżywcze.

Młode liście płonne są zielone, w starszym wieku obumierają, brązowieją i stanowią źródło próchnicy dla korzeni, dlatego nie należy ich usuwać, choć nie mają szczególnych wartości dekoracyjnych (z czasem same odpadają). Najbardziej dekoracyjne są liście płodne (zarodnikonośne), u podstawy wąskie, w górnej części szerokie, płaskie, rozgałęzione, rozłożyste i powcinane na kształt łosich rogów (stąd nazwa rośliny). Blaszka liściowa pokryta jest jasnym, delikatnym kutnerem.

Wymagania i uprawa

Roślina, jak większość paproci, preferuje też półcieniste stanowisko oraz wyższą temperaturę latem (20-25°C) i niższą zimą, w okresie spoczynku (14-16°C).

W naturze płaskla jest epifitem zasiedlającym korony drzew i zagłębienia skalne, w których gromadzi się materia organiczna i próchnica, dlatego nie musi być uprawiana w doniczce. Wystarczy przymocować korzenie i tarczkę liściową rośliny do kawałka kory lub pieńka dla epifitów, owiniętego warstwą mchu torfowca, stanowiącego rodzaj podłoża dla rośliny. Wodę płaskla pobiera z powietrza, dlatego powinna być systematycznie zraszana.

Jeśli zdecydujemy się na doniczkową uprawę rośliny, powinniśmy zapewnić jej podłoże lekkie, przepuszczalne, torfowe (z dodatkiem piasku) i stale lekko wilgotne.

Płasklę można podlewać w tradycyjny sposób, ale ponieważ łatwo ją zalać, lepiej umieścić jej doniczkę raz na tydzień w pojemniku z wodą na kilkanaście minut, a następnie pozwolić odcieknąć nadmiarowi wody z podłoża. Warto zaznaczyć, że pomimo potrzeby wysokiej wilgotności, płaskla nie lubi zalegających na liściach kropli wody.

Roślina źle reaguje na przestawianie, częste przesadzanie, wycieranie i nabłyszczanie liści oraz nie znosi zimnych przeciągów.

Rozmnażanie płaskli w warunkach amatorskich jest dość trudne, ale można spróbować pozyskać nowe rośliny z brązowych zarodników, tworzących się latem na spodzie liści lub pobrać rośliny przybyszowe z dorosłych egzemplarzy.

Zastosowanie

Łosie rogi to piękna i ciekawa paproć. Kiedy jest jeszcze młoda i stosunkowo mała, może być ciekawą ozdobą terrarium lub ogródka w szkle, później jednak wymaga znacznie więcej miejsca, gdyż rośnie szybko i osiąga spore rozmiary.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: thejoyofplants.co.uk, Floradania.dk