Boskie bodziszki | Uprawa, gatunki, zastosowanie
Mają nieskończenie wiele zastosowań – doskonale nadają się nie tylko do uprawy w ogrodach przydomowych i na kwietnikach, ale również w donicach, zieleni osiedlowej oraz jako runo w widnych parkach. Paweł Kudelski ze Związku Szkółkarzy Polskich przedstawia najciekawsze odmiany boskich bodziszków.
|
|
Bodziszek (Geranium) to ciekawy rodzaj botaniczny obejmujący około 450 gatunków bylin oraz roślin jednorocznych występujących na półkuli północnej. W Polsce naturalnie rośnie około 15 gatunków zaliczanych do rodzaju Geranium. Odmiany ogrodowe bodziszków są cenione ze względu na dekoracyjne ulistnienie oraz obfite kwitnienie. Są to w przeważającej większości byliny, które dosyć szybko zarastają przeznaczone im zagony czy rabaty.
Bodziszek stulecia
Jedną z ciekawszych odmian mieszańcowych bodziszka, charakteryzującą się wyjątkowo obfitym i długotrwałym kwitnieniem, jest bodziszek Rozanne. Jest to odmiana odkryta pod koniec lat 80. XX w. przez Rozanne Waterer w jej ogrodzie w Kilve w Anglii. Uwagę pani Waterer zwrócił okaz, który kwitł bez przerwy od czerwca do listopada i silnie się rozrastał. W 1991 roku ogrodniczka zainteresowała nowym mieszańcem szkółkę Blooms of Bressingham, która rozmnożyła go i po raz pierwszy zaprezentowała światu podczas londyńskiej wystawy Chelsea Flower Show w 2000 r.
Wytrzymałość na zróżnicowane warunki uprawy oraz niezawodne kwitnienie nowej odmiany spowodowały, że roślina szybko stała się popularna w Europie i poza jej granicami. Otrzymała wiele prestiżowych nagród branży ogrodniczej, czego ukoronowaniem był tytuł “Rośliny stulecia”, przyznany z okazji 100-lecia Chelsea Flower Show.
Bodziszek ROZANNE tworzy okazałe kępy dorastające do 40 cm wysokości. Liście ma klapowane, żywo zielone, jesienią czerwieniejące. Duże, do 5 cm średnicy, niebieskoliliowe kwiaty z jaśniejszym środkiem, osadzone są na szypułkach pojedynczo, w parach lub zebrane po kilka. Pojawiają się licznie od czerwca. Kwitnienie jest wyjątkowo długie jak na bylinę – trwa nieprzerwanie do jesiennych przymrozków.
Jego obfitość mogą jedynie osłabiać susze i upały, które niekorzystnie wpływają też na wielkość kwiatów. Bodziszek ten znosi jednak wysoką temperaturę, jest ponadto tolerancyjny wobec gleby, o ile tylko jest przepuszczalna (najlepiej, gdy pozostaje stale lekko wilgotna). Preferuje stanowisko półcieniste, ale może rosnąć również w słońcu albo ewentualnie w cieniu.
Najlepszy do zadarniania
Jednym z ciekawszych gatunków, wykorzystywanych jako roślina okrywowa i zadarniająca, jest bodziszek korzeniasty (G. macrorrhizum). Gatunek ten naturalnie występuje w południowo-wschodnich Alpach, Apeninach, na Bałkanach i w Karpatach. Jest to niska bylina o szerokim, kępiastym pokroju, dorastająca do 30-40 cm wysokości, rozrastają się na boki za pomocą krótkich, podziemnych rozłogów, tworząca zwarte okrywy z jasnozielonych liści.
Okrągłe w zarysie, głęboko powcinane liście z 5-7 klapami są osadzone na długich, owłosionych ogonkach liściowych wyrastających z grubych kłączy. Na płożących i drewniejących łodygach tworzy się zwykle corocznie od 1 do 3 par liści. Całe rośliny są gęsto pokryte gruczołowatymi włoskami. Jesienią liście lekko przebarwiają się w ciepłych kolorach czerwieni.
Od końca maja do lipca spomiędzy liści wyrastają gęsto owłosione pędy kwiatostanowe, rozgałęziające się na wysokości liści i wynoszące ponad nie od kilku do kilkunastu pąków kwiatowych. Z pąków kwiatowych rozwijają się różowoczerwone kwiaty zbudowane z 5 okrągłych i zachodzących na siebie brzegami płatków, pięciu pręcików i długiego słupka. W trakcie kwitnienia rośliny wabią motyle oraz inne owady zapylające.
Wśród odmian oferowanych przez szkółki zrzeszone w Związku Szkółkarzy Polskich, wartymi polecenia są: ‘Bevan’s Variety’ i ‘Czakor’ o purpurowych kwiatach, tworzący jasnoróżowe kwiaty ‘Ingwersen’s Variety’, ‘Spessart’ o białoróżowych kwiatach i ‘Variegatum’ o ozdobnych szarozielonych liściach nakrapianych kremowymi plamami.
Coś do cienia…
Kolejnym wartościowym bodziszkiem wykorzystywanym w parkach i ogrodach jako roślina okrywowa i zadarniająca jest bodziszek kantabryjski (G ×cantabrigense) ’Cambridge’ uzyskany ze skrzyżowania bodziszka dalmackiego (G. dalmaticum) z bodziszkiem korzeniastym (G. macrorhizum). Bodziszek ten dorasta do 30 cm wysokości. Jego liście z wierzchu są pokryte delikatnym kutnerem, od spodu są matowe, aromatyczne. Od czerwca do lipca rozwijają się ozdobne, różowe kwiaty. Po przekwitnięciu płatki korony opadają, ale pozostają ozdobne, zrośnięte ze sobą na kształt żebrowanej beczułki działki kielicha.
Do bodziszków szybko zadarniających duże powierzchnie zalicza się również bodziszek żałobny (G. pheum) gatunek naturalnie występujący w Europie południowej i środkowej. Rośnie w cienistych lasach liściastych, na żyznych i dosyć wilgotnych glebach. Tworzy kępy o wysokości do 70 cm. Jego głęboko powcinane, zielone liście są ozdobione dużymi, purpurowymi łatkami tworzącymi charakterystyczny wzór.
Od maja do lipca roślina tworzy ciemne, czarnofioletowe lub czerwonobrunatne kwiaty zebrane po 2 na długich szypułkach. Gatunek ten nadaje się do stosowania na łąkach kwietnych oraz we wszelkiego rodzaju kompozycjach naturalistycznych. Pomimo, że bodziszek żałobny preferuje gleby wilgotne, dosyć dobrze znosi suszę.
Wyjątkowo obfitym kwitnieniem oraz dużymi kwiatami odznacza się odmiana ‘Samobor’. Warte polecenia, ze względu na głęboką, ciemną barwę kwiatów, są odmiany ‘Lilt Lovell’ i ‘Raven’ oraz odmiana ‘Alba’ dająca mocny kontrast kolorystyczny białych kwiatów, gdy zestawi się ją z poprzednio wymienionymi. Bardzo interesująca jest też odmiana ‘Margatet Wilson’ o ozdobnych, żółto-zielonych liściach i jaśniejszych kwiatach niż u gatunku.
…i coś do słońca
Jeden z najokazalszych bodziszków, wyróżniającym się bardzo dużymi, purpurowo- niebieskimi kwiatami z ciemniejszymi żyłkami na płatkach, jest bodziszek wspaniały (G. ×magnificum). Roślina ta osiąga od 40 do 70 cm wysokości, kwitnie dość krótko, ale bardzo obficie, w czerwcu. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych. Znosi wprawdzie półcień, ale wówczas jest mniej zwarty i kwitnie słabiej, niż sadzony w pełnym słońcu. Warto sadzić go w towarzystwie traw, np. prosa wiechowatego lub trzcinnika ostrokwiatowego, których źdźbła i liście w okresie kwitnienia stanowią naturalną podporę dosyć masywnych pędów kwiatostanowych. Gdy bodziszki przekwitają, elementem skupiającym uwagę staną się trawy.
Uprawa bodziszków
- Bodziszki to byliny łatwe w uprawie, zdrowe, odporne na mróz i krótkotrwałe okresy suszy.
- Dobrze rosną na stanowiskach słonecznych lub półcienistych, na glebach przeciętnych, wilgotnych, przepuszczalnych.
- Byliny te najpiękniej prezentują się sadzone w grupach, w liczbie od 3 do 7 sztuk na 1 m².
- Nadają się do zadarniania gleby pod świetlistymi koronami drzew, sadzenia wzdłuż ścieżek i alejek spacerowych, tworzenia kwiatowych dywanów i rabat – zarówno w zieleni parkowej, osiedlowej czy ogrodach przydomowych.
Tekst: Paweł Kudelski, zdjęcie tytułowe: lenschanger/Depositphotos
|
Artykuł pochodzi z magazynu |
|
Artykuł powstał we współpracy ze Związkiem Szkółkarzy Polskich. Więcej informacji o roślinach i ich producentach uzyskać można na: www.ekatalogroslin.pl lub www.zszp.pl |
TEMATY NA CZASIE 
