Chaber wielkogłówkowy (Centaurea macrocephala)

Chaber wielkogłówkowy (Centaurea macrocephala) to okazała bylina z rodziny astrowatych (Asteraceae). W naturze można ją spotkać na terenie Azji Zachodniej, ale jest też uprawiana w wielu innych krajach świata jako roślina ozdobna.

Chaber wielkogłówkowy może dorastać do ok. 80-120/150 cm wysokości. Rozwija korzeń palowy i tworzy ponad ziemią luźną rozetę dużych, szarokolancetowatych, matowych, zielonych, ogonkowych liści odziomkowych, spomiędzy których wyrasta gruby, sztywny, pusty w środku pęd. Na całej długości pęd pokryty jest dość licznymi, szarokolancetowatymi, lekko pofalowanymi na brzegach liśćmi siedzącymi, większymi u dołu łodygi, mniejszymi w górnej części (blaszka liściowa posiada wyraźnie zaznaczony nerw główny). Zarówno pęd jak i liście są szorstko owłosione.

Chaber wielkogłówkowy kwitnie latem (VII-VIII). Na szczytach pędów rozwijają się drobne, intensywnie żółte kwiaty, zebrane w duże, główkowate, pierzaste kwiatostany, przypominające osty. Pąki kwiatowe przed rozwinięciem okryte są błyszczącymi, brązowymi, sztywnymi łuskami, które pozostają widoczne także w czasie kwitnienia i po przekwitnięciu kwiatów (przypominają małe szyszki). Kwiaty chabra wielogłówkowego są miododajne i chętnie odwiedzane przez owady.

Kwiaty po zapyleniu przekształcają się w owocostany, wypełnione licznymi, podłużnymi nasionami, zaopatrzonymi w aparat lotny. 

Wymagania i uprawa

Chaber wielkogłówkowy w uprawie oczekuje ciepłego, słonecznego stanowiska i średnio żyznej, przepuszczalnej, umiarkowanie wilgotnej, a nawet suchej gleby, najlepiej o zasadowym odczynie pH. W stosunku do rodzaju gleby jest tolerancyjny, ale nie znosi cienia ani mokrego podłoża, gdyż wtedy słabiej kwitnie, gorzej się rozwija i łatwo zapada na choroby grzybowe.

Po przekwitnieniu pędy warto przyciąć, gdyż zasychając, szpecą roślinę.

Chaber wielkogłówkowy jest dostatecznie mrozoodporny. Wiec zwykle nie wymaga zimowego okrycia.

Ze względu na palowy system korzeniowy, rozmnazanie roślin przez podział może być trudne, dlatego nowe rośliny pozyskuje się najczęściej przez wysiew nasion wiosną na rozsadniku (IV-VI). Sadzonki sadzi się na miejsce stałe we IX. Rośliny kwitną w drugim roku uprawy.

Zastosowanie

Chaber wielkogłówkowy to atrakcyjna roślina rabatowa, odpowiednia do tworzenia dużych kompozycji z innymi bylinami. Ładnie prezentuje się w zestawieniu z mikołajkami, jeżówkami, krwawnikami, liatrami kłosowymi, firletką kwiecistą, przegorzanami czy innymi chabrami. Może być też sadzona jako pojedyncza kępa np. na tle trawnika, ogrodzenia lub jasnej ściany budynku.

Kwiaty rośliny nadają się też do ciecia i na suche bukiety.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: ivabalk, Manfred Richter/Pixabay