Jesień
Kalendarz ogrodnika 2023
Sprawdź, jakie prace ogrodnicze powinieneś wykonać w swoim ogrodzie jesienią. To bardzo intensywny czas zbiorów, sadzenia i przygotowywania roślin do zimy. Posadź rośliny cebulowe kwitnące wiosną, załóż nowe rabaty i uporządkuj ogród użytkowy. Pomyśl, czy nie warto uzupełnić kompozycji z roślin o gatunki zimozielone. Po pierwszych przymrozkach wykop byliny niezimujące w gruncie. Przetwarzaj zebrane z ogrodu warzyw, zioła i owoce. Zadbaj o trawnik oraz rabaty. Uzupełnij ściółkę i pamiętaj o kompostowaniu resztek z ogrodu. Dowiedz się więcej o tym, co musisz zrobić w ogrodzie jesienią i sprawdź poniżej nasz praktyczny poradnik na każdy dzień.
Tydzień 36: 02.09 - 08.09.2024
Do połowy miesiąca można sadzić nowe i przesadzać starsze piwonie. W trakcie przesadzania możemy je odmłodzić i rozmnożyć poprzez podział.
Można przesadzać do gruntu na rabatach kwiaty dwuletnie, które wysialiśmy wiosną. Są to np. bratki, dzwonki ogrodowe, fiołki rogate, goździki brodate, czy malwy.
Sadzimy krzewy i drzewa, a w tym również rośliny balotowane, które jesienią zaczynają pojawiać się w szkółkach roślin ozdobnych (tj. sprzedawane z bryłą korzeniową, ściśle owiniętą jutową tkaniną, siatką itp.).
Posadźmy w ogrodzie wrzosy, które właśnie teraz, podczas kwitnienia są najpiękniejsze. Te sprzedawane w pojemnikach można sadzić do gruntu przez cały sezon wegetacyjny.
Sadzimy rośliny cebulowe, kwitnące wiosną, np. tulipany, narcyzy, krokusy, szafirki, hiacynty czy przebiśniegi, do gruntu lub do donic.
Ostatni raz przed zimą nawozimy trawnik specjalnym nawozem jesiennym, o mniejszej zawartości azotu, aby zwiększyć odporność na szkody mrozowe i choroby.
Tydzień 37: 09.09 - 15.09.2024
Także we wrześniu pamiętajmy o pielęgnacji trawnika: regularnym strzyżeniu (na większej wysokości niż latem) i podlewaniu (w miarę potrzeby)
Bardzo ważne jest, aby w sierpniu zakończyć nawożenie drzew i krzewów ogrodowych nawozami azotowymi. W przeciwnym razie gałązki mogą nie zdrewnieć przed nadejściem zimy.
Posadźmy w ogrodzie wrzosy, które właśnie teraz, podczas kwitnienia są najpiękniejsze. Te sprzedawane w pojemnikach można sadzić do gruntu przez cały sezon wegetacyjny.
Warto przegrabić murawę, a jeśli gleba jest zbita, trzeba przeprowadzić wertykulację (nacinanie) i aerację (napowietrzanie) trawnika.
Kończymy zbiór warzyw ciepłolubnych, do których należą: dynia, ogórek, papryka czy pomidor.
Przeczytaj także:
Wysiewamy rośliny na zielony nawóz np. koniczyna, łubin, żyto, facelia.
Tydzień 38: 16.09 - 22.09.2024
W połowie września możemy rozpocząć sadzenie roślin cebulowych (wybierajmy cebule duże i zdrowe). Głębokość sadzenia powinna być równa 2-3-krotnej wysokości cebul (na glebie piaszczystej cebule sadzimy nieco głębiej). Miejsce sadzenia cebul warto okryć na zimę korą lub słomianymi matami.
Posadźmy w ogrodzie wrzosy, które właśnie teraz, podczas kwitnienia są najpiękniejsze. Te sprzedawane w pojemnikach można sadzić do gruntu przez cały sezon wegetacyjny.
Systematycznie zbieramy warzywa ciepłolubne, do których należą np. dynia, ogórki, papryka czy pomidory.
Przeczytaj także:
Zasilmy trawę nawozami potasowymi i fosforowymi. Będzie bardziej odporna na przemarzanie i suszę.
Na balkonie i tarasie w puste miejsca dosadzamy rośliny sezonowe, kwitnące jesienią, np. chryzantemy, wrzosy i jesienne wrzośce.
Systematycznie sprawdzamy nasze rośliny na obecność chorób – przede wszystkim chorób grzybowych. Usuwamy porażone gałęzie i utylizujmy je zaraz po wycięciu.
Tydzień 39: 23.09 - 29.09.2024
Pod koniec września z ogrodu wykopujemy rośliny cebulowe, bulwiaste i kłączowe, które nie zimują w gruncie (begonie bulwiaste, dalie, galtonie, ismeny, kanny, krokosmie, tygrysówki, mieczyki – ścinamy ich liście na wysokości kilku centymetrów ponad bulwą).
We wrześniu dalej działamy w warzywniku. Sadzimy czosnek i możemy wysiewać niektóre warzywa już na przyszłoroczny zbiór (np. szpinak, roszponkę, sałatę).
Do naszych roślin na balkonie i tarasie możemy dodać rośliny kwitnące jesienią (np. chryzantemy, wrzosy).
Przesadzamy drzewa i krzewy iglaste np. tuje, cisy, świerki i sosny. Zdążą się zaaklimatyzować w nowym miejscu przed nadejściem przymrozków.
W sadzie zbieramy średnio wczesne odmiany jabłoni i gruszy oraz późne odmiany śliw i brzoskwiń.
Zbieramy obumarłe części roślin i opadające liście. Składamy je na pryzmie kompostowej, którą dokładnie przerzucamy. Ziemia kompostowa przyda nam się na przyszły rok.
Tydzień 40: 30.09 - 06.10.2024
Przenieśmy do domu kwiaty, które do tej pory zdobiły taras lub balkon (najlepiej zrobić to przed sezonem grzewczym, aby różnica temperatury nie była dla roślin zbyt duża). Przeniesione rośliny należy mniej podlewać i zaprzestać ich nawożenia.
Wykopmy z ogrodu rośliny niezimujące w gruncie, np. dalie i begonie. Część nadziemną wykopanych roślin należy usunąć, zaś podziemną – lekko przesuszyć, dokładnie oczyścić i przechowywać zimą w suchym i przewiewnym pomieszczeniu, w temperaturze 5-10°C.
Możemy jeszcze sadzić rośliny cebulowe kwitnące wiosną (krokusy, tulipany, narcyzy, hiacynty itp.). Jest to ostateczny termin ich sadzenia przed zimą.
Porażone chorobami lub pleśnią resztki owoców, pędy drzew i krzewów usuwamy po czym palimy. Nie wyrzucamy ich na kompost, gdyż mogą być źródłem chorób roślin.
Nie stosujmy już nawozów azotowych, gdyż przedłużają one okres wegetacji drzew i krzewów, co może stać się przyczyną ich przemarznięcia.
Tydzień 41: 07.10 - 13.10.2024
W październiku możemy wysadzać do ogrodu drzewa i krzewy liściaste, które rosły w donicach. Sadzimy także drzewa i krzewy iglaste oraz pnącza.
Przenieśmy do domu kwiaty, które do tej pory zdobiły taras lub balkon (najlepiej zrobić to przed sezonem grzewczym, aby różnica temperatury nie była dla roślin zbyt duża). Przeniesione rośliny należy mniej podlewać i zaprzestać ich nawożenia.
Wykopmy z ogrodu rośliny niezimujące w gruncie, np. dalie i begonie. Cebule i kłącza tych roślin musimy lekko przesuszyć, dokładnie oczyścić i przechowywać w suchym i przewiewnym pomieszczeniu, w temperaturze ok. 5-10°C aż do drugiej połowy wiosny.
Jeśli w październiku posadzimy w ogrodzie róże, wytworzą drobne korzenie, dzięki którym na wiosnę krzewy szybko zbudzą się do życia. Pamiętajmy, że róże preferują miejsca półcieniste i glebę piaszczysto-gliniastą o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym.
Krzewy róż warto teraz zasilić. Wierzchnią warstwę ziemi przemieszajmy z przefermentowanym obornikiem. Róże pienne należy zabezpieczyć przed nadchodzącą zimą. W tym celu przygina się je do ziemi i obsypuje ziemią.
Najlepszym okresem na sadzenie drzew owocowych jest jesień (od pierwszych dni października do pierwszych przymrozków). Przed nastaniem zimy drzewka zdążą zregenerować uszkodzony system korzeniowy.
Przeczytaj także:
Tydzień 42: 14.10 - 20.10.2024
Pamiętajmy, że przed zimą warto jest wykonać aerację, czyli napowietrzanie, trawnika.
W październiku możemy wysadzać do ogrodu drzewa i krzewy liściaste, które rosły w donicach. Sadzimy także drzewa i krzewy iglaste oraz pnącza.
Krzewy róż warto teraz zasilić. Wierzchnią warstwę ziemi przemieszajmy z przefermentowanym obornikiem. Róże pienne należy zabezpieczyć przed nadchodzącą zimą. W tym celu przygina się je do ziemi i obsypuje ziemią.
Opadłe z drzew owoce, których nie można wykorzystać do celów spożywczych, trzeba systematycznie usuwać, w przeciwnym wypadku staną się źródłm chorób roślin. Usuwamy i palimy także chore pędy i liście drzew oraz krzewów.
Najlepszym okresem na sadzenie drzew owocowych jest jesień (od pierwszych dni października do pierwszych przymrozków). Przed nastaniem zimy drzewka zdążą zregenerować uszkodzony system korzeniowy.
Tydzień 43: 21.10 - 27.10.2024
Opadłe z drzew owoce, których nie można wykorzystać do celów spożywczych, trzeba systematycznie usuwać, w przeciwnym wypadku staną się źródłem chorób roślin. Usuwamy i palimy także chore pędy i liście drzew oraz krzewów.
W październiku możemy wysadzać do ogrodu drzewa i krzewy liściaste, które rosły w donicach. Sadzimy także drzewa i krzewy iglaste oraz pnącza.
Regularnie grabimy liście opadające na trawnik ale też skoszoną trawę, w przeciwnym razie darń może ulec gniciu. Do grabienia skoszonej trawy i liści najlepiej użyć grabi o sprężystych zębach Pamiętajmy też, że przed zimą warto jest wykonać aerację, czyli napowietrzanie, trawnika.
W drugiej połowie miesiąca należy po raz ostatni skosić trawnik. Ostrze kosiarki trzeba nastawić tak, by źdźbła traw nie były krótsze niż 5 cm.
Rośliny zimozielone (różaneczniki, świerki, żywotniki) dobrze jest w tym miesiącu obficie podlewać. Różaneczniki ściółkujemy.
Jesień w ogrodzie kojarzy nam się z kolorowymi liśćmi. Przybierają one najróżniejsze kolory – złote, czerwone, pomarańczowe lub brązowe. Nie bez powodu ta pora roku nazywana jest złotą polską jesienią.
Tydzień 44: 28.10 - 03.11.2024
W październiku możemy wysadzać do ogrodu drzewa i krzewy liściaste, które rosły w donicach. Sadzimy także drzewa i krzewy iglaste oraz pnącza.
Ściółkujemy rośliny wrażliwsze na mrozy i podlewamy zimozielone krzewy oraz drzewa (różaneczniki, świerki, żywotniki).
Przeczytaj także:
W drugiej połowie miesiąca należy po raz ostatni skosić trawnik. Ostrze kosiarki trzeba nastawić tak, by źdźbła traw nie były krótsze niż 5 cm.
Jeśli w październiku posadzimy w ogrodzie róże, wytworzą drobne korzenie, dzięki którym na wiosnę krzewy szybko zaczną wegetacją. Pamiętajmy, że róże preferują miejsca półcieniste i glebę piaszczysto-gliniastą o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym.
Owocują ozdobne krzewy róż, ognik szkarłatny, berberysy, irgi, jarzębina, głóg, tarnina, czeremcha, dereń, kalina koralowa, rokitniki oraz pigwa.
Tydzień 45: 04.11 - 10.11.2024
W pojemnikach na balkonach, tarasach, przy wejściu do domu ustawiamy jesienne dekoracje – dynie, trawy, kapusty ozdobne i chryzantemy.
Z trawnika należy usuwać opadające liście, w przeciwnym razie mogą powodować gnicie murawy w okresie zimy i powstawanie łysych placów. Te dobrze wyschnięte można użyć do okrywania na zimę roślin.
Jeśli oczko nie jest zabezpieczone specjalną siatką zapobiegającą wpadaniu do wody śmieci, należy je systematycznie usuwać, aby jak najmniej z nich zdążyło opaść na dno. Z oczka wodnego należy usuwać także obumarłe części roślin wodnych
W temperaturze 8oC ryby zapadają w sen zimowy, należy więc ograniczyć ich karmienie. Jeśli powierzchnia oczka wynosi co najmniej 6 m², a jego głębokość 1,5 m, ryby można pozostawić na zimę w zbiorniku.
Jesienne liście nie są jedynie niewygodnym odpadem, który trzeba usuwać z ogrodów. Można je wykorzystać np. do produkcji kompostu.
Rośliny zimozielone (różaneczniki, iglaki, laurowiśnie, pierisy, trzmieliny, irgi, bukszpany itp.) obficie podlewamy przed nadejściem mrozów.
Przeczytaj także:
Tydzień 46: 11.11 - 17.11.2024
Z trawnika należy usuwać opadające liście, w przeciwnym razie mogą powodować gnicie murawy w okresie zimy i powstawanie łysych placów. Dobrze wyschnięte liście można użyć do okrywania na zimę roślin.
W temperaturze 8˚C ryby zapadają w sen zimowy, należy więc ograniczyć ich karmienie. Jeśli powierzchnia oczka wynosi co najmniej 6 m², a jego głębokość 1,5 m, ryby można pozostawić na zimę w zbiorniku.
Jeśli jest jeszcze ciepło sadzimy drzewka lub krzewy owocowe jak i ozdobne. Po posadzeniu nie zapomnijmy ich podlać! Można je też wyściółkować warstwą liści.
Pod koronami drzew i krzewów warto rozprowadzić dojrzały kompost. Jest to uniwersalny nawóz do stosowania jesienią, można nim nawozić do końca listopada.
Warto wstrzymać się z usunięciem niektórych bylin aż do wiosny – suche pędy pozwolą przezimować pożytecznym owadom, nasiona roślin stanowić będą zimową spiżarnię dla ptaków.
Jeśli chcemy, aby taras dobrze wyglądał w przyszłym sezonie, powinniśmy go zabezpieczyć przed zimą (zależnie od drewna, np. olejem zabezpieczającym).
Tydzień 47: 18.11 - 24.11.2024
Pod koronami drzew i krzewów warto rozprowadzić dojrzały kompost. Jest to uniwersalny nawóz do stosowania jesienią, można nim nawozić do końca listopada.
Rośliny ogrodowe można nawieźć nawozami fosforowymi i potasowymi. UWAGA! Jesienią nie powinno się stosować nawozów azotowych, gdyż przedłużają okres wegetacji roślin, co może stać się przyczyną ich zmarznięcia.
Po pierwszych przymrozkach, zanim ziemia w ogrodzie zamarznie, trzeba zabezpieczyć rośliny wrażliwe na mróz. Wokół bylin, które mogą przemarznąć pokryjmy glebę korą, liśćmi lub obornikiem (ściółkowanie zapobiega wahaniom temperatury w glebie i sprzyja utrzymaniu jej wilgotności). Rośliny można także okrywać gałązkami sosnowymi lub świerkowymi.
Przykryjmy miejsca, gdzie we wrześniu lub październiku zostały posadzone cebulki roślin kwitnących wiosną. Najlepsza do tego celu będzie kora lub torf (warstwa grubości 2–4-cm), gałązki świerkowe, suche liście lub słoma.
Opadające liście należy usówać również z niższych krzewów. W tym celu możemy użyć miotłograbi o miękkich, sprężystych zębach lub odkurzacza ogrodowego (elektrycznego lub spalinowego).
Kolumnowe odmiany iglaków trzeba szczelnie obwiązać sznurkiem a bardziej wrażliwe odmiany owinąć agrowłókniną, aby ciężar śniegu nie wyłamał gałązek.
Tydzień 48: 25.11 - 01.12.2024
Jeśli nie zrobiliśmy tego wcześniej, czyścimy narzędzia ogrodowe, dokonujemy ich przeglądu, zmieniamy płyny, świece, oddajemy noże do ostrzenia. Czyścimy i chowamy węże ogrodowe oraz meble ogrodowe.
Przykryjmy miejsca, gdzie we wrześniu lub październiku zostały posadzone cebulki roślin kwitnących wiosną. Najlepsza do tego celu będzie kora lub torf (warstwa grubości 2–4 cm), gałązki świerkowe, suche liście lub słoma.
Z trawnika należy systematycznie usuwać opadające liście. W tym celu oprócz zwykłych grabi możemy użyć tzw. miotłograbi o miękkich, sprężystych zębach lub odkurzacza ogrodowego.
Posadzone młode egzemplarze są szczególnie narażone na działanie mrozu, zatem chcąc cieszyć się ich urokiem w następnych latach należy pamiętać o bardzo dokładnym zabezpieczeniu ich przed zimą.
Zimą rośliny balkonowe są szczególnie narażone na przemarzanie, gdyż ich korzenie osłonięte są jedynie doniczką i cienką warstwą ziemi. Trzeba je zabezpieczyć przed mrozem.
Większość bylin na rabacie powinna być zabezpieczona przed mrozem. Dowiedz się, które to rośliny oraz jak ochronić je przed zimą.