Jak pielęgnować warzywa? Jak o nie dbać, by mieć obfite plony?
Dla uzyskania jak najlepszych plonów warzyw na ogrodowych grządkach, nie wystarczy wysiew nasion lub posadzenie rozsady w odpowiednim terminie i podłożu. Bardzo ważna, jeśli nie najważniejsza jest pielęgnacja rozwijających się i dojrzewających warzyw, którym należy zapewnić optymalne warunki. Jakie zabiegi pielęgnacyjne są najważniejsze w uprawie warzyw w ogrodzie? Odkryj tajniki skutecznej uprawy warzyw i przekonaj się, jak proste kroki mogą przynieść znaczące rezultaty. Poznaj sprawdzone metody, które pomogą Ci cieszyć się zdrowymi i obfitymi plonami, niezależnie od Twojego doświadczenia w ogrodnictwie.
Spis treści
Od czego zacząć uprawę warzyw w ogrodzie?
Udana uprawa warzyw w przydomowym warzywniku zaczyna się od wybrania odpowiedniego stanowiska do wysiania nasion lub wysadzenia sadzonek. Większość warzyw potrzebuje jasnych miejsc, gdzie słońce operuje co najmniej 6 godzin w ciągu dnia. Warto także wybrać miejsce, gdzie nie zalega woda (np. po ulewnych deszczach), ponieważ prowadzi to do gnicia warzyw. Przed planowaną uprawą warzyw warto odpowiednio przygotować glebę oraz sprawdzić wcześniej jej odczyn (pH) i w razie potrzeby skorygować go – większość warzyw potrzebuje odczynu lekko kwaśnego lub obojętnego (pH 6-7). Jesienią poprzedniego roku lub wczesną wiosną glebę warto więc dobrze spulchnić (przekopać), mieszając ją jednocześnie z nawozami (najlepiej organicznymi, opisanymi w dalszej części artykułu).
Wybór i sadzenie warzyw
Najlepiej wybierać gatunki warzyw, które dobrze sprawdzają się w naszych warunkach klimatycznych. Ponadto, należy pamiętać, że gatunki wrażliwe na niskie temperatury (np. pomidor, ogórek, papryka, cukinia) sadzimy (z rozsady) lub wysiewamy dopiero po 15 maja, czyli po minięciu ryzyka wstąpienia przymrozków. Jeśli dopiero zaczynamy przygodę z uprawą warzyw, na początek najlepiej wybrać gatunki, które nie wymagają wiele uwagi (np. sałatę, rzodkiewkę, marchew, buraki ćwikłowe, cukinię, fasolę).
Należy sadzić i wysiewać warzywa z umiarem, czyli zachowując odpowiednią rozstawę (odstępy). Zazwyczaj sadzimy rozsadę lub wysiewamy nasiona w rzędach (w przygotowanych rowkach lub punktowo w dołkach) i zawsze należy sprawdzić jakich odstępów wymaga dany gatunek oraz ile nasion należy wysiać. Informacje takie znajdziemy zazwyczaj na opakowaniach nasion lub w opisie uprawy danego gatunku. Należy sprawdzić, czy mamy odpowiednią ilość miejsca na grządce, ponieważ dojrzewające warzywa będą potrzebowały przestrzeni, aby rosnąć i odpowiednio się rozwijać. Zbyt gęste sadzenie czy wysianie i stłoczenie roślin może prowadzić do zmniejszenia plonów oraz rozwoju chorób.
Podlewanie i odchwaszczanie
Podstawowym i kluczowym zabiegiem pielęgnacyjnym w udanej uprawie warzyw jest nawadnianie. Należy regularnie kontrolować stan wilgotności gleby i podlewać warzywa, aby mogły czerpać wilgoć oraz składniki pokarmowe z gleby i zdrowo rosnąć. Najkorzystniej jest podlewać grządki warzywne rano lub pod wieczór (szczególnie latem), aby nie narażać roślin na poparzenia słoneczne, a także by jak najwięcej wody dotarło do strefy korzeniowej. Warto pamiętać przy tym, iż lepsze dla warzyw jest podlewanie rzadsze, ale obfite i regularne niż częste, ale skąpe (powierzchowne). Bardzo wygodną i racjonalną metodą podlewania jest montaż automatycznego systemu nawadniania kropelkowego.
Aby warzywa właściwie rosły i rozwijały się, niezbędne jest także ich systematyczne odchwaszczanie, by nie konkurowały one z warzywami o składniki pokarmowe. Warto więc regularnie spulchniać delikatnie glebę (np. pazurkami ogrodniczymi lub motyką) wokół warzyw i usuwać przy tym ręcznie pojawiające się wokół nich chwasty.
Zobacz jakie narzędzia do podlewania i odchwaszczania możesz kupić w naszym sklepieZasilanie gleby na grządkach warzywnych
Gleba odpowiednio przygotowana i zasobna w składniki pokarmowe jest bezsprzecznie podstawą do tego, by myśleć o dobrych plonach warzyw. Najlepszym sposobem odżywienia gleby jest zasilenie jej nawozami organicznymi (kompost, obornik) przed uprawa warzyw, ale można także zasilać warzywa w czasie uprawy, stosując dostępne w sprzedaży specjalne nawozy mineralne lub różnego rodzaju preparaty na bazie komponentów naturalnych (wywary, gnojówki itp.). Należy pamiętać, że warzywa najbardziej potrzebują dokarmiania w czasie wzrostu i dojrzewania, ale trzeba przestrzegać zalecanych dawek, aby nie przenawozić upraw.
Zwalczanie chorób i szkodników
Regularna kontrola i monitorowanie uprawianych warzyw pod kątem potencjalnego pojawienia się szkodników lub chorób, to także bardzo ważna część pielęgnacji warzyw. Jeśli tylko zauważymy niepokojące objawy, warto jak najszybciej zareagować. Najbezpieczniejszą i ekologiczną metodą ochrony warzyw jest stosowanie samodzielnie przygotowanych naturalnych środków, np. uzyskanych na bazie czosnku, łusek cebuli, pokrzywy czy wrotyczu. Można oczywiście zakupić inne, dostępne w sprzedaży preparaty naturalne do odstraszania lub zawalczenia szkodników oraz ograniczania występowania chorób.
Ściółkowanie i cieniowanie
Bardzo praktycznym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie warzyw jest stosowanie ściółkowania. Szczególnie zalecane jest ściółkowanie warzyw ciepłolubnych, takich jak pomidor, ogórek czy melon. Zabieg ten wpływa na zachowanie optymalnej struktury gleby oraz jej temperatury i wilgotności, ograniczając straty wody i wymywanie składników pokarmowych. Ponadto, naturalna ściółka (np. słoma, skoszona trawa, kompost, liście) ogranicza zachwaszczenie, a także zabezpiecza powstające warzywa przed kontaktem z glebą, czyli przed zabrudzeniami.
W trakcie upalnego lata i silnie operującego słońca, stosuje się także różne metody zabezpieczania warzyw przed silnym słońcem (poparzeniami) lub zbyt wysoką temperaturą, np. w uprawie szklarniowej. W uprawie gruntowej do cieniowania stosuje się zwykle białą agrowłókninę lub siatkę cieniującą, z których tworzy się różnego rodzaju kurtyny zacieniające. W przypadku upraw po osłonami (szklarnie, tunele) stosuje się spryskiwanie dachów i boków szklarni lub tuneli mlekiem wapiennym lub specjalnymi tzw. płynami cieniującymi, co zmniejsza nagrzewanie się tych osłon i obniża temperaturę w ich wnętrzu.
Podwiązywanie i ogławianie niektórych warzyw
W przypadku warzyw wyżej rosnących lub wytwarzających dość długie, wiotkie pędy (ogórek, dynia, pomidor), dość ważnym zabiegiem jest ich podpieranie i podwiązywanie. W przypadku pomidorów stosuje się dodatkowo podpory w postaci palików. Podwiązywanie pędów do podpór zapobiega ich pokładaniu się i wyłamywaniu pod ciężarem dojrzewających warzyw. Ważnym zabiegiem w uprawie pomidorów (a także brukselki, dyni, bobu i melona) jest też ogławianie lub cięcie, czyli usuwanie z pędu głównego zbędnych pędów bocznych, co stymuluje zawiązywanie owoców i przyrost ich masy także w dolnych gronach.
Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe/kolaż: Alexander Raths, SOMKID / AdobeStock
TEMATY NA CZASIE 
Komentarze